96/9/7
12:36 ص
جوجه کشی غاز در شهرهای شمال ایران از دیرباز مورد علاقه مردم بومی بوده. این علاقه به پرورش غاز بی دلیل نبوده و حتما فوایدی را برای مردم داشته است. غازها در باغات همانند یک کارگر به هرس علف ها مشغول بودند و زمین را با کود تولیدی غنی می کردند. و در شالیزار ها پس از درو محصول از ساقه ای برجا مانده تغذیه می کردند.
بنابر این غاز ها تغذیه گیاهی مناسب دارند و بر خلاف اردک ها علاقه ای به استفاده از لجن مرداب ها ندارند و گوشت خوش طعم و عطری دارند.
اما غازها در جوجه کشی طبیعی به دلیل طول دوره جوجه کشی غاز که 28 تا 35 روز در نژاد های مختلف متغییر است، تعداد کمتری تولیدمثل می کنند. لذا استفاده از ماشین جوجه کشی برای جوجه کشی غاز صرفه اقتصادی نگهداری غاز ها را بالا می برد.
در این نوشتار قصد داریم با یادآوری برخی نکات مهم در جوجه کشی غاز شانس موفقیت جوجه درآوری غاز ها را افزایش دهیم.
1 – یک باور غلط :
دستگاه جوجه کشی مخصوص غاز بخریم !!!!
آیا دستگاه جوجه کشی مخصوص یک پرنده خاص تولید می شود و یا برای پرندگان متفاوت متغیر است؟ لازم است بدانیم دستگاه جوجه کشی یک انکوباتور پیشرفته است که شرایط دما و رطوبت و اکسیژن لازم را همراه با چرخش تخم ها فراهم می کند تا تخم پرندگان تبدیل به جوجه شود.
پس چرا برخی فروشندگان ادعا می کنند فلان دستگاه برای جوجه کشی غاز مناسب هست یا نیست؟ در حقیقت از جهل خریدار استفاده می کنند و ترفندی برای بازاریابی آنها می باشد. ولی اینکه یک سازنده دستگاه یک مدل از دستگاه را توصیه می کند که برای جوجه کشی غاز مناسب تر است چه دلیلی دارد؟
توصیه به یک مدل خاص از دستگاه برای جوجه کشی غاز فقط دو دلیل دارد، اول ظرفیت مناسب با تولید تخم نطفه دار و دوم نوع گردش تخم غاز ها که در ادامه توضیح می دهیم تخم غاز ها چه نوع گردشی لازم دارند.
2 – دمای دستگاه جوجه کشی غاز:
جنین غاز در طول دوره رشد شرایط دمایی خاص را لازم دارد تا مراحل رشد جنینی را به درستی طی کرد و به موقع هچ شود . دقت کنید در جوجه کشی غاز همانند جوجه کشی بوقلمون و جوجه کشی اردک در طول دوره باید در فواصل منظم مقدار دما تغییر کند، در هنگام چیدن تخم ها داخل دستگاه دما را روی 38.5 درجه تنظیم کنید و پس از یک هفته دما را به 37.7 درجه سلسیوس تغییر دهید. در پایان هفته سوم این تغییر جزئی تر شده و دما را به 37.5 تغییر می دهیم. این دما تا سه روز قبل از تولد ثابت بوده و در ایام هچر دما را به 37.2 کاهش می دهیم. دقت کنید اگر از قابلیت انتخاب پرنده سیستم کنترل دستگاه جوجه کشی استفاده میکنید به دلیل ثابت بودن دما در طول دوره در این بردها شانس موفقیت کاهش می یابد. بهتر است تا جی اس ام دستگاه جوجه کشی را فعال کنید تا اگر در پایان هر هفته به دستگاه نزدیک نبودید بتوانید با گوشی موبایل و نرم افزار اندروید جوجه کشی با خیال راحت مقدار دما را تغییر دهید.
3 – آب پاشی تخم غاز در دستگاه جوجه کشی:
از دیگر توصیه ها برای جوجه کشی غاز آب پاشی تخم غازهای داخل دستگاه در برخی ایام هست . برای این کار یک عدد اسپری آب پاش را با آبی که از قبل جوشانده شده و عاری از آلودگی هست پر کرده و اب پاش را جهت هم دما شدن اب با دمای تخم غاز ها داخل دستگاه جوجه کشی غاز قرار می دهیم. از شروع روز هشتم جوجه کشی سعی کنید روزانه یک بار دستگاه را خاموش کرده و به مدت 5 دقیقه درب دستگاه را باز کنید و با ملایمت با همان اسپری اقدام به آب پاشی پودری روی تخم های غاز نمایید. و پس از نهایت 10 دقیقه درب دستگاه را بسته و دستگاه را روشن نمایید. این باز بودن درب ارتباطی با مبحث اکسیژن ندارد و فقط برای کاهش چند درجه ای دما و ایجاد یک شوک مختصر است. هنگام باز کردن درب دستگاه دمای محیط در حدود 25 درجه باشد.
رطوبت در جوجه کشی غاز به طور متوسط در حدود 60 درصد بوده و فقط در سه روز پایانی رطوبت ماشین جوجه کشی غاز را به 70 تا 75 درصد افزایش دهید. شرایط رطوبت جوجه کشی مرغ هم شباهت زیادی با جوجه کشی غاز دارد.
جوجه کشی غاز را در محیط های با میزان اکسیژن کم انجام ندهید. جنین های غاز به میزان اکسیژن بالا نیاز دارند لذا مهمترین کار برای جوجه کشی غاز نوربینی تخم غازها بوده ( کندلینگ ) تا بتوانید به موقع تخم های فاسد و بی نطفه را خارج کنید . دقت کنید تخم غاز های خراب تولید گازهای کشنده برای سایر جنین ها می کنند و میزان اکسیژن محیط را کم میکنند و حتی امکان انفجار آن ها داخل دستگاه هست.
همچنین مجهز بودن دستگاه جوجه کشی غاز به فن های تهویه اضطراری و برنامه دار اهمیت بالایی دارد.
تجربه ثابت کرده تخم غاز هایی که به طور خوابیده درون سبدهای هچری قرار گرفته اند و هنگام چرخیدن راک دستگاه مقداری می غلتند هچ موفق تری دارند. پس توصیه ما این است تا از ابتدای دوری جوجه کشی تخم غاز ها را داخل سینی یا همان سبد هچر بخوابانید و فضای کافی بین تخم ها قرار دهید تا امکان غلتیدن وجود داشته باشد. گاها دیده شده افرارد تخم غاز را داخل شبد هچر های جداره دار یا همان به اصطلاح شانه همه کاره چیده اند و بین تخم غازها تیغه ها را قرار داده اند، این کار جلوی غلتیدن را میگیرد.
برای گردش راک ها دو برنامه می توان انجام داد حرکت یک باره در هر چند ساعت یک بار ( از یک ساعت تا 4 ساعت ) و یا حرکت آهسته و نا محسوس به طوریکه در هر یک ساعت به آرامی یک بار گردش انجام شود. حالت دوم توصیه اکثر حرفه ای ها به شماست.
غاز ها اگرچه از یک سالگی تخمگذاری می کنند اما مناسب ترین تخم غاز برای جوجه کشی غاز حاصل مادران بالای 2 سال تا 10 سال است. همچنین از غازهای نر می توان تا 7 سال نطفه مناسب دریافت کرد. برای نطفه داری بالا بهتر است در مزرعه پرورش غاز به ازای هر 2 یا 3 غاز ماد یک غاز نر بالای دو سال سن نگهداری کرد. در هنگام خرید تخم نطفه دار غاز به تمام نکات خرید نطفه دار که قبلا در مقاله ای توضیح دادیم توجه کنید.
96/8/17
11:46 ص
پرورش غاز در ایران به دلیل خصوصیات منحصر به فرد نسبت به سایر پرندگان ، آسانتر بوده و همچنین سود اقتصادی بهتری هم دارد .اما به دلایل متفاوت پرورش غاز به طور صنعتی در ایران راه اندازی نشده است .
آناتومی غاز را می توان این طور توصیف کرد :
غاز پرنده ای با جثه متوسط و زیبا و باهوش می باشد .
پا هایی بلند ، گردنی دراز ولی در مقایسه با قو گردن کوتاه تر دارند ، سر بزرگ و بین دو چشم پوشیده با پر می باشد .
دم بلند است و منقار نسبت به جثه باریک می باشد .
غازها در طبیعت در جنگل های قطب شمال زیست می کردند .
در اثر مهاجرت به اکثر نقاط زمین راه یافته اند .
ادامه حیات این پرنده وابستگی زیادی به آب دارد .
غازها گیاه خوار هستند و از گیاهان مراتع و مزارع پرورش غاز تغذیه می کنند .
همچنین از گیاهان رشد یافته در آبگیر ها تغذیه می کنند.
نیاز روز افزون انسان به غذا باعث شده تا دست به کار پرورش غاز بزند .
سود بیشتر پرورش غاز نسبت به پرورش بلدرچین باعث شده است تا پرورش دهندگان طیور تمایلی بیشتری نسبت به پرورش این پرنده داشته باشند .
این حیوان اقتصادی را در سیستم های پرورشی برای تولید پروتئین مورد نیاز نگهداری و تکثیر می کنند .
اکثر نژادهای اقتصادی غاز که امروزه در مزارع معتبر پرورش غاز در دنیا دیده می شود از نژاد غاز وحشی خاکستری حاصل شده اند.
غاز نژاد تولوز ( tuolouse ) :
بهترین نژاد غاز برای استفاده در مزارع پرورش غاز از نظر تولید گوشت با جثه ای بزرگ و اصلاح شده است .
وزن نر تا 11 کیلو هم می رسد .
پر و بال خاکستری رنگ و منقار نارنجی می باشد .
تعداد تخم گذاری این نژاد غاز در سال 25 الی 40 عدد می باشد.
غاز نژاد امبدن ( embden ):
مناسب جهت پرورش در مزارع پرورش غاز با هیکلی درشت و پر و بالی نارنجی سایه دار می باشد .
وزن غاز نر 9 کیلو و ماده تا 8 کیلو هم می رسد . میزان تخم گذاری در سال 35-40 عدد می باشد .
غاز نژاد چینی ( chinese ) :
این نژاد در دو سویه ، غاز سفید و غاز قهوه ای رایج است .
به لحاظ وزن و هیکل از دو نژاد قبلی سبک تر است .
کم تر در مزارع پرورش غاز ایران دیده می شوند .
وزن نر ها حداکثر 5/5 و ماده ها یک کیلو کم تر می باشد .
تعداد تخم گذاری غاز چینی در سال حدود 40-60 تخم می باشد .
غاز نژاد افریقایی ( african ) :
غاز آفریقایی بدنی طویل و جناغی کشیده دارد .
در زیر منقار یک غبغب بلند دارد که در اثر تغیرات دمای محیط تغییر رنگ می دهد .
رنگ پرها حالت ابلغ دارد و قهوه ای با لبه های سفید شایع ترین حالت پرهای این غاز است .
از نظر وزن شباهت زیادی به غاز چینی دارد .
غاز سفید ایتالیایی :
نژاد غاز سفید ایتالیایی ، مناسب تخم گذاری می باشد و درصد جوجه درآوری آن زیاد است .
معمولاَ به عنوان گله غاز مادری در مزارع پرورش غاز نگه داری می شود .
غاز سفید ایتالیایی سالانه بین 60 تا 70 عدد تخم می گذارد .
میانگین وزن تخم این نژاد غاز 160 تا180 گرم می باشد .
معمولا غازها توسط مزرعه داران به طور محدود و در گله های کوچک نگهداری می شوند .
در برخی کشورها پرورش غاز به طور صنعتی سال هاست که رواج یافته .
اما در ایران کم تر به پرورش صنعتی غاز پرداخته شده است .
از آنجا که غازها در برابر باکتری ها ، ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا مقاوم هستند و کم تر بیمار می شوند :
به راحتی می توانند احتیاجات غذایی خود را از مراتع سرسبز به دست آورند و نیاز به تغذیه دستی آنان به حداقل می رسد .
پرورش غاز در استان های شمالی ایران کمک فراوانی به باغداران در هرس علف های هرز و دفع حلزون و سایر حشرات می کند .
به طوری که دیگر نیاز به هزینه کردن برای این کار ندارند .
شالیکارانی که کار پرورش غاز هم انجام می دهند بعد از درو شالیزار ها با رهاسازی غازها در شالی ، مزرعه را از وجود کرم ساقه خوار برنج ایمن می کنند .
سن بلوغ کامل غاز ها دو سالگی می باشد .
این که می گوییم دو سالگی به خاطر این است که غاز ها بعد از یک سالگی شروع به تولید تخم می کنند .
ولیکن از نظر نطفه داری و کیفیت جوجه تولیدی خوب نیست .
بنا بر این تخم های تولیدی از ابتدای سال سوم مناسب ترین تخم ها برای جوجه کشی غاز می باشد .
برای داشتن یک گله غاز مولد با درصد نطفه داری بالای تخم غاز های تولید شده لازم است تا حداقل هر 2 غاز ماده یک نر داشته باشند .
البته این مقدار می تواند در ازای هر ماده یک نر هم باشد . ولیکن از نظر اقتصادی به صرفه نیست .
اندازه تخم غاز حدود دو برابر تخم مرغ می باشد که طبق ژورنال های علمی این عدد 1.8 برابر می باشد .
پوسته تخم غاز یک و نیم برابر ضخیم تر از پوسته تخم مرغ می باشد .
تخم غاز از 53 درصد سفیده و 35 درصد زرده و 12 درصد پوسته کلسیمی و آهکی تشکیل شده است .
از نظر وزن تخم غاز بین 120 تا 165 گرم وزن دارد ولیکن مناسب ترین وزن برای جوجه کشی 140 تا 160 گرم می باشد .
از یک تخم غاز با وزن 150 گرم جوجه ای به وزن تقریبی یک صد گرم هچ خواهد شد .
جوجه کشی غاز در مزارع پرورش غاز اکثراَ با استفاده از دستگاه جوجه کشی و به صورت مصنوعی صورت می گیرد .
طول دوره جوجه کشی در نژادهای سبک 28 تا 30 روزاست .
در نژادهای سنگین تر غاز مثل غاز نژاد اکراینی تا 35 روز به طول می انجامد .
جوجه کشی غاز ترفندهای خاصی دارد و لازم است نکاتی را رعایت کنید تا بهترین راندمان جوجه درآوری را داشته باشید .
این نکات مربوط به مسایل تنظیم دما و رطوبت و نوع گردش و هوادهی و … می باشد .
در مقاله مربوطه ترفندهای جوجه کشی غاز توضیح داده شده است .
به طور کلی مقادیر پارامترهای دما و رطوبت دستگاه جوجه کشی غاز به شرح زیر می باشد .
جدول جوجه کشی غاز
سطح بدن جوجه غاز ها در لحظه هچ شدن پوشیده از کرک های زرد و نرم می باشد .
برای گرم کردن جوجه غاز ها از مادر مصنوعی و یا لامپ های مادون قرمز حرارتی استفاده کنید .
مهم ترین مرحله پرورش غاز ها 20 روز ابتدای زندگی جوجه غاز ها می باشد که به شدت به سرما حساس هستند .
باید برای آن ها فضایی مناسب فراهم کرد تا در این ایام دمای بین 28 تا 35 درجه را داشته باشد .
به این صورت که سه روز اول دما حدود 35 درجه سانتی گراد باشد . پس از آن هر روز نیم درجه از دما کاسته شود .
پرورش غاز را می توانید در فضای باز و یا بسته نیر انجام دهید .
چنان چه از سالن برای پرورش غاز استفاده می کنید به تهویه آن توجه کنید .
برای ساخت دانخوری و آبخوری برای این پرنده می توانید مقاله چند روش ساخت دانخوری را مطالعه کنید .
