انواع مختلف دستگاه جوجه کشی (اینکوباتور) در بازار وجود دارد که برخی از آنها گران قیمت و اتوماتیک هستند و دیواره انها از مواد عایق  درست شده است و انواع دیگر آن ارزان است و لازم است که هر روزه کارهایی انجام دهید تا فعالیت تولید جوجه شما ثمر بدهد. خرید ماشین جوجه کشی را تنها با توجه به قیمت آن انجام ندهید. ماشین های جوجه کشی دارای انواع مختلفی هستند که از نظر تعداد تخمی که می توانند در خود جای دهند تفاوت دارند. ماشین های کوچک برای شرایط حومه شهر مناسب تر هستند ولی باید ابتدا بدانید که چند مرغ می توانید نگه دارید. در اصل چهار نوع ماشین جوجه کشی وجود دارد: ماشین های با هوای ساکن با چرخش دستی یا اتوماتیک و ماشین های تهویه دار با چرخش دستی یا اتوماتیک.

ماشین های جوجه کشی با هوای ساکن

در اصل این دستگاه بسیار ساده و شامل یک جعبه است که در درون آن یک لامپ به کنترل دمای داخلی آن مبادرت میشد در حالی که انواع جدیدتر آن دارای ترموستات است که بسته به دمای درون دستگاه، لامپ آن خاموش یا روشن می شود. برخی از این دستگاه ها دارای سیستم اتوماتیک چرخش تخم هستند، گرچه به ندرت از این سیستم در اینکوباتور های با هوای ساکن استفاده می شود. این دستگاه از نظر قیمت مناسب هستند و اگر بخواهیم صادقانه بگوییم، نتایج ان دارای فرود و فراز است مگر اینکه فرد از آن استفاده کرده و به تدریج فوت و فن آن را پیدا کند.

ماشین جوجه کشی تهویه دار

این گونه دستگاه ها گرچه گران تر هستند ولی نتیجه بسیار بهتری دارند. دما و رطوبت در این دستگاه ها به صورت اتوماتیک کنترل و در سطح ثابتی نگه داشته می شود. در ضمن مکانیسم چرخاندن تخم مرغ در آنها به مراتب بهتر طراحی شده است.

قابلیت زنده ماندن جنین در دستگاه جوجه کشی وابسته به تعادل ظریفی است. برای رسیدن به این تعادل به هماهنگی بالایی بین مدیریت  جوجه کشی و مرغ مادر نیاز است. اجزاء غذایی خاص، سن مادر و تصمیمات مدیریتی مزرعه ای می توانند مستقیماً محیط داخلی تخم مرغ را تحت تاثیر قرار دهند. در حالی که ترکیب تخم مرغ تحت شرایط متفاوت تغذیه می تواند به نسبت بالایی ثابت نگهداری شود، اما زمانی که پرنده با تنشی مواجه می گردد، تولید تخم مرغ اولین موردی است که آسیب می بیند. به علاوه، ریز مغذیهای جیره همیشه در داخل تخم مرغ یا زرده ذخیره نمی شوند. تشخیص این موضوع که چطور بعضی از اجزاء غذایی مستقیماً محیط داخل تخم مرغ را تحت تاثیر قرار می دهند، می تواند باعث بهبود موفقیت یک گله مادر تحت شرایط مختلف گردد.

سن مرغ مادر بیشترین تاثیر را بر ترکیب تخم مرغ دارد. اندازه بدن نیمچه در زمان تحریک نوری احتمالاً عاملی اصلی تعیین کننده اندازه تخم های بعدی خواهد بود، به صورتی که تخم مرغ های بزرگتر، از پرندگان بزرگتر تولید می شوند. نسبت زرده به سفیده، با سن پرنده سریع تر افزایش می یابد، بنابراین سهم زرده در تخم های تولید شده از مرغ های مسن تر بیشتر است. همچنین جوجه های تولید شده از مرغ های مسن تر دارای ذخیره چربی بیشتری هستند که ممکن است سبب بهبود قابلیت زنده ماندن جوجه ها گردد. جوجه های مرغ های مسن تر، پرندگان سنگین تری تولید خواهند کرد، که البته این مسئله ممکن است عمدتاً به دلیل مصرف غذایی بیشتر نسبت به وزن سنگین تر جوجه اولیه باشد. در هر سنی، افزایش ناگهانی در اندازه تخم مرغ به دلیل مصرف بیشتر مواد مغذی، عمدتاً ناشی از افزایش مقدار سفیده است. این تغییرات می تواند مدیریت جوجه کشی را تحت تاثیر قرار دهد، چون تخم مرغ های حاصل از مزغ های جوان تر، کوچکتر هستند و تفاوتی در ترکیب تخم مرغ دارند، در نتیجه برای زنده ماندن بهتر جنین نیاز به تغییراتی در شرایط دستگاه جوجه کشی است.

کیفیت پوسته با مقدار تولید، سن گله، اندازه تخم مرغ و زمینه ژنتیکی می تواند تغییر کند. مرغ هایی با تولید بالا اغلب هم تخم مرغ های کوچکتری دارند و هم کیفیت پوسته تخم مرغ های آنها نا مطلوب است، زیرا به توجه به مقدار تولید قادر به نگهداری تخم مرغ به مدت ناکافی در غدد پوسته ساز نیستند. نسبت پوسته به کل تخم مرغ در پرندگان مسن نسبت به پرندگان جوانتر درصد کمتری دارد، در نتیجه کیفیت پایین تر پوسته در این گروه به دلیل نازکتر بودن آن است.

زمان تخمگذاری در روز می تواند کیفیت پوسته را تحت تاثیر قرار دهد، چون مرغ ها معمولاً تخم مرغ های بزرگتر را صبح ها می گذارند. این موضوع احتمالاً به سبب گذاردن اولین تخم مرغ در یک توالی تخمگذاری است. اولین تخم مرغ ها در یک توالی تخمگذاری بزرگتر از تخم مرغ های بعدی در همان توالی هستند، زیرا آنها مدت زمان طولانی تری برای ذخیره سازی زرده دارند. وزن مخصوص تخم مرغ در تخم مرغ های بعدازظهر بیشتر است، که این موضوع نشان دهنده کیفیت پوسته بهتر این تخم مرغ ها نسبت به تخم مرغ های صبح است.

دست کاری پروتئین جیره یکی از موثرترین روش ها در کنترل وزن تخم مرغ می باشد. برای مثال، همراه با افزایش مقدار متیونین جیره، یک افزایش خطی در وزن تخم مرغ وجود دارد. همچنین منابع مختلف چربی و مقدار آنها، عمدتاً با تغییر در وزن سفیده، تخم مرغ را تحت تاثیر قرار می دهند. این تغییرات ممکن است در ارتباط با سوخت و ساز استروژن و تاثیر آن بر وظایف مجرای تخم باشد، زیرا غلظت های بالاتر استروژن پلاسما، با وزن های بالاتر تخم مرغ رابطه مستقیم دارد.

پرورش بلدرچین در ایران از اواخر دهه 50  در شهر های مرکزی ایران بخصوص استان یزد آغاز و در اواخر دهه 60 پرورش این پرنده خاص در  استان های تهران و اصفهان رونق گرفت، تنها نژاد بلدرچین رایج در ایران که جهت تولید گوشت بلدرچین و تخم بلدرچین (نژاد دو منظوره) تا به امروز به صورت صنعتی و حرفه ای کاربرد داشته بلدرچین نژاد ژاپنی (coturnix quail japonica)  می باشد.

این بلدرچین در آسیا، اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقا به طور طبیعی به نام علمی Common quail زیست می کند که در نوع پرورشی رایج به صورت انتخابی اصلاح نژاد مختصری صورت گرفته است. از جمله علل مقبولیت این نژاد از بلدرچین مقاومت بالا نسبت به شرایط محیطی گوناگون و بیماری ها می باشد، استفاده هم زمان از یک بلدرچین به عنوان تخمگذار، مولد و یا گوشتی باعث شده تا جایگاه خود را در میان انواع نژاد بلدرچین حفظ نماید.

بلدرچین های ژاپنی در چند سویه مختلف از نظر رنگ پرها موجود می باشند، که تفاوت چشمگیری به طور علمی وعملی در پرورش و میزان بازدهی اقتصادی آنها از نظر ضریب تبدیل، میزان تخمگذاری و طول عمر مشاهده نمی شود، و گاهاً دیده شده که به علت نا آشنایی مردم بلدرچین ژاپنی با رنگ سفید را به عنوان نژاد وایت کانادایی یا ... با قیمت بالاتر در بازار فروخته اند

مقاومت بالا، بلدرچین ژاپنی را در طول پرورش بلدرچین از مصرف هر نوع واکسن و آنتی بیوتیک در شرایط معمول مصون نگه داشته و باعث شده تا به عنوان محصولی سالم و ارگانیک در سبد غذایی  مردم جای داشته باشد.

با توجه به نیاز روز مره مردم به تولید محصولات کشاورزی و پروتئین در واحد های روستایی، خانگی و تولید محصولات اُرگانیک در سیاست های اقتصاد مقاومتی و نیاز بازار به دستگاه جوجه کشی در سال های گذشته، روندی فزونی داشته است. همین نیاز موجب شده تا کارگاه های زیادی اقدام به تولید دستگاه جوجه کشی فاقد تکنولوژی روز و باکیفیت پایین یا متوسط به صورت زیرپله ای و غیر استاندارد داشته باشند، که گاهاً به علت نداشتن خدمات مناسب و راندمان پایین در تولید موجب زیان سرمایه گذاران گردیده است. همچنین تولید ماشین جوجه کشی غیرحرفه  ای به علت هزینه بالای تولید به خاطر تولید در مقیاس کم موجب افزایش هزینه تولید شده و قیمت تمام شده بالاتری نسبت به کالای تولید شده اصلی توسط کارخانجات معتبر را دارند.

با توجه به اهمیت تولید محصولات خانگی در ایجاد فضای کسب و کار سالم در کشور و اجرای صحیح سیاست های اقتصاد مقاومتی لازم است تا توجه بیشتری به تولید ماشین های جوجه کشی خانگی با تکنولوژی روز و کار آمد شود و حتی استاندارد هایی از سوی سازمان های زیربط تدوین شود. امروز شاهد آن هستیم که با باز شدن درب های کشور به روی تجار اروپایی دستگاه های مشابه زیادی در حال ورود به بازار است که متاسفانه هیچ کدام مجهز به تکنولوژی روز اروپا نیستند و فقط عنوان اروپایی را با خود یدک میکشند و موجب شده تا خریداران با صرف هزینه زیاد بابت برند و کشور سازنده دچار زیان شوند.

کارآفرینان محترم و علاقه مندان به جوجه کشی توجه داشته باشند که استفاده از دستگاه های  با تکنولوژی بالا و دارای خدمات پس از فروش سراسری و گسترده ریسک سرمایه گذاری آنها را پایین آورده و موجب بهره وری بالا می گردد که در انتها سود بیشتری را نصیب سرمایه گذار خواهد کرد. خوشبختانه استفاده از تکنولوژی روز در،کنترل کننده ها، هشدار دهنده ها و مکانیک دستگاه جوجه کشی، در سالیان گذشته همواره مورد توجه گروه تولیدی بلدرچین دماوند به عنوان سازنده برتر دستگاه جوجه کشی ایرانی بوده و با رونمایی از دستگاه های مجهز به سیستم هدایت پذیری و اعلام هشدار از طریق جی اس ام دستگاه جوجه کشی و نرم افزار اندرویدی سعی در ارتقای تکنولوژی دستگاه ها داشته و موجب رضایت مشتریان را فراهم آورده است.

مقالات مرتبط :

بعد از جوجه کشی، اگر تعداد قابل توجه ای از تخم ها تفریخ نشوند، توسل به عملیات رفع اشکال، ضروری است. این عملیات به پرورش دهنده پاسخ این سوال را می دهد که مشکل کار کجاست؟ لذا ضرورت دارد پس از پایان هر دوره جوجه کشی، ترجیحاً تمامی تخم های هچ نشده و در غیر این صورت تعدادی از تخم های هچ نشده را از هر گاری، معمولاً 3 سبد از هر گاری (یک سبد از بالا، یک سبد از وسط و یک سبد از پایین) جدا کرده  و توسط مسئول جوجه کشی یا کارشناس خبره شکسته و دلایل عدم تبدیل آنها به جوجه مشخص و ثبت شود تا به هر شکل ممکن در جوجه کشی های بعدی مشکل برطرف گردد.

یک جوجه کشی موفق، بستگی به عواملی دارد که تعدادی  از آنها مربوط به مراحل پرورش گله است. سن گله، نژاد، مدیریت واحد نظر تغذیه و بهداشت و جمع آوری درجه بندی تخم و استفاده از دستگاه جوجه کشی مناسب از جمله ی این عوامل است. در یک جوجه کشی استاندارد و موفق 855 درصد هچ، مورد انتظار است.

این فرم می تواند به عنوان ثبت وضعیت جوجه کشی استفاده شود و متعاقباً جهت پیدا کردن نابسامانی موجود در واحد و رفع مشکل، مورد بهره برداری قرار گیرد. در واقع پس از پایان عملیات جوجه کشی، تمامی تخم هایی که به جوجه تبدیل نشده اند (و اگر این کار مشکل باشد، حداقل 10 درصد از تخم ها از طبقات مختلف برداشته شده) یکی یکی شکسته شده و بر اساس عناوین ستون های فرم ارزیابی جوجه کشی ثبت وضعیت و این اطلاعات مورد بررسی کارشناسی قرار می گیرد.

پس از شکستن تخم های هچ نشده

1-      اگر کوچکترین اثری از نطفه، درون تخم ملاحظه نشد، به عنوان تخم بدون نطفه در ستون اول علامت «-» زده می شود.

2-      اگر لکه ای کوچک و بعضاً با مقداری مویرگ خونی مشاهده شد، به عنوان تخم نطفه دار در ستون دوم علامت زده می شود.

3-      چنانچه در وسط مویرگ ها جنینی کوچک عموماً به رنگ صورتی مشاهده شد (در چنین حالتی سر جنین و چشمان او کاملاً مشخص است) در ستون سوم به عنوان جنین کوچک علامت گذاری می شود.

4-      اگر جنینی مشاهده شود که در آن، سر، بدن، چشم، منقار، بال ها و پاها کاملاً مشخص باشد، به عنوان جنین بزرگ علامت زده می شود.

5-      چنانچه جوجه ای مشاهده شود که علاوه بر تکامل قسمت های مختلف بدن، پرهای آن به صورت کرک های تازه رشد یافته مشهود باشد (در این حالت کیسه ی زرده فضای قابل توجه ای از تخم را در جلوی شکم جوجه اشغال کرده) در ستون جوجه ی بزرگ ثبت می شود.

6-      در صورتی که جوجه ای مشاهده شود که (برخلاف حالت های قبلی) چرخیده و سر آن در قسمت پهن تخم قرار گرفته باشد و مایعات داخلی تخم بسیار کم باشد، به عنوان جوجه مرده تلقی شده و در ستون ششم علامت گذاری می شود. گاهی اوقات در چنین وضعیتی جوجه، پوسته ی تخم را سوراخ هم نموده است ولی در نهایت تلف شده.

7-      معمولاً در ستون هفتم علامت گذاری نمی شود بلکه تمامی جوجه های زنده که از تخم خارج نشده اند، شمارش و جمع آنها در سلول پایین ستون هفتم به عنوان جوجه زنده ثبت می شود.

ستون یک:

1-      کافی نبودن تعداد پرنده ی نر بالغ در گله ی مولد

2-      عقیم بودن یا به بلوغ نرسیدن احتمالی نرها

3-      گرمای زیاد محیط پرورش

4-      سرمای زیاد محیط پرورش

5-      پیر بودن پرندگان نر

6-      کمبود های ویژه در خوراک گله ی مولد

7-      بیماری احتمالی نر

8-      غیر اصولی بودن مدیریت و امکانات پرورش

9-      مصرف برخی داروها، حشره کش ها و مواد شیمیایی

10-  کمبود نور (شدت نور یا ساعات روشنایی)

ستون دوم:

1-      بیماری گله از نارسایی های ژنتیکی

2-      نگهداری در انبار و کهنه شدن تخم

3-      پوسته ی بسیار سفت و کلفت (که تنفس جنین را محدود کند)

4-      کمبود ویتامین مخصوصاً ویتامین های گروهB

5-      نقص در گندزدایی (ضدعفونی) و نفوذ میکروب به داخل تخم

ستون سوم:

1-      انبار کردن تخم برای مدت طولانی و یا حرارت نامناسب

2-      حرارت بالا یا پایین در ابتدای جوجه کشی

3-      آسیب های ضربه ای در زمان حمل و نقل تخم

4-      دمای زیاد آبی که برای شستشوی تخم ها استفاده می شود.

ستون چهارم:

1-      تمامی موارد ذکر شده در زیر ستون سوم

2-      کمبود تهویه با پوسته ی ضخیم

3-      چرخش ناکافی

4-      کمبود های ویتامینی مانند ویتامینE

ستون پنج:

1-      حرارت رطوبت و چرخش ناکافی

2-      نقص در تهویه

3-      کمبود اکسیژن در محیط

4-      کمبود های تغذیه ای

5-      پیر بودن گله ی مولد

ستون ششم:

1-      نقص در سیستم تهویه ی دستگاه جوجه کشی

2-      نقص در سیستم تهویه ی سالن جوجه کشی

3-      کمبود اکسیژن محیط ( محل جوجه کشی در ارتفاعات باشد)

4-      وجود عوامل مصرف کننده ی اکسیژن (مانند بخار های شعلع دار) در سالن جوجه کشی

5-      کمبود های تغذیه ای مخصوصاً ویتامینی (مشخصاً اسیدفولیک)