ستر :

محلی که تخم بلدرچین ها آماده جوجه کشی درون شانه های مخصوص خود در آن قرار گرفته و تا 72 ساعت قبل از خروج جوجه ها با شرایط دمای 37.7 و رطوبت 60% در آن قراردارند، ستر نام دارد.

دما :

بهترین دما برای جوجه‌کشی بلدرچین به طور متوسط معادل 37.8-37.2 درجه می‌باشد. کاهش دما منجر به دیرتر خارج شدن جوجه‌ها از تخم‌  بلدرچین می‌شود و افزایش آن منجر به زودتر خارج شدن جوجه‌ها از تخم‌ بلدرچین می‌گردد. درجه حرارت مناسب درماشین های مختلف تا حدودی متفاوت می‌باشد. البته گاهی اوقات حساسیت بالای سنسورها چند دهم بالاتر و یا پایین تر نمایش می دهند که طبیعی می باشد.

 رطوبت:

از عوامل اصلی جوجه کشی بوده به طوری که کاهش یا افزایش بیش از حد آن مشکلاتی را در روند جوجه درآوری تولید می کند. در دستگاه جوجه کشی رطوبت به طرق مختلف (ظرف آب درونی، رطوبت سرد و یا اسپری ریز قطرات آب) تامین میشود. نحوه تامین رطوبت براساس  ابعاد و تهویه دستگاه توسط کارخانه سازنده مشخص میگردد، ولی کاربر براساس شرایط محیطی و تجربه می تواند منابع دیگر تامین رطوبت را به دستگاه خود اضافه نماید.

دمای موجود در ماشین های جوجه‌کشی باعث دی هیدراته شدن (ازدست دادن آب) تخم‌ و تلفات جنین می‌شود. از این رو توجه به رطوبت مناسب از اهمیت بسیاری برخوردار است. از طرفی کاهش رطوبت ماشین جوجه‌کشی منجر به افزایش تبخیر و بزرگ شدن  کیسه‌های هوایی داخل تخم می‌شود. در نتیجه نوک جوجه زود تر به اطاقک هوایی می‌رسد و مشکل جمع نشدن کامل زرده و عفونت کیسه زرده در جوجه بلدرچین ها مشاهده می شود. همچنین افزایش رطوبت نیزمنجر به وسعت دیر بهنگام کیسه هوا شده و جوجه بلدرچین در این زمان قادر به تنفس نخواهند بود.

تهویه:

 طی دوره جوجه‌کشی بلدرچین اکسیژن مورد نیاز جنین توسط منافذ موجود در پوسته تخم‌ بلدرچین تامین می‌شود. دی‌اکسیدکربن نیز از همین منافذ خارج می‌گردد. میزان اکسیژن مورد نیاز جهت رشد جنین حدود21% می‌باشد. به ازای هر1% کاهش میزان اکسیژن 5%میزان جوجه‌دهی کاهش می‌یابد. همچنین عدم خروج دی‌اکسیدکربن و تجمع آن در اطراف تخم‌ ها منجر به کاهش درصد جوجه درآوری می‌شود. در دستگاه های جوجه کشی پرتابل تهویه توسط دریچه های ورود هوای تازه و خروج هوای آلوده و همچنین فن های تخلیه کننده هوا صورت می گیرد. در برخی از دستگاه ها هوای خنک تازه از دریچه های پایینی وارد شده و بعد از ورد به محوطه هیتر و گرم شدن در دستگاه پراکنده می شود همچنین هوای الوده همراه با هوای گرم به سمت بالای دستگاه رفته و از دریچه های تخلیه خارج می شود. تهویه محل استقرار دستگاه امر مهمی در جوجه کشی بلدرچین و سایر طیور می باشد.

چرخش تخم‌ بلدرچین :  

هنگام چیدن تخم بلدرچین ها در دستگاه جوجه کشی انتهای پهن (قسمت کیسه هوایی) رو به بالا و انتهای تیز آن رو به پایین قرار می گیرد . چنانچه این عمل صورت نگیرد سر جوجه در قسمت  باریک قرار می گیرد و جوجه در روز پایانی قادر به تنفس نمی باشد. اگر عمل چرخش به طور منظم انجام نگیرد باعث چسبندگی جوجه بلدرچین به پوسته شده و میزان جوجه درآوری کاهش می یابد. عمل چرخاندن موجبات گرم شدن یکنواخت تخم‌ بلدرچین ها را نیز فراهم می‌کند. این عمل چندین بار در طی روز انجام می‌گیرد. تعداد دفعات چرخش در طی روز حداقل 6-4 بار و در برخی از ماشین های جوجه‌کشی هر 1ساعت یکبار انجام می‌شود .

هچر :

سه روز باقی مانده، یعنی از روز (13 – 17 در بلدرچین) تخم‌بلدرچین ها را در داخل دستگاه هچر (جوجه‌گیر) قرار می‌دهند که دمای آن2/37 درجه و رطوبت آن 75% است .

در دستگاه هچر از سه عامل از عوامل چهارگانه مذکور در ستر مورد توجه می‌باشد:   دما، رطوبت، اکسیژن

رطوبت بیشتر در دستگاه هچر به این علت است که بعد از روز 14 جنین تنفس دارد، و دی‌اکسیدکربن و آب ترکیب شده و منجر به شکستگی پوسته‌ها می‌شوند. همچنین جنین در روز 14 مقداری از کلسیم پوسته تخم را برداشت می‌کند 

در طی دوره 17 روزه جوجه‌کشی تخم‌بلدرچین ها 14 روز در ستر و 3 روز در هچر قرار دارند، زمان انتقال تخم‌بلدرچین ها ازستر به هچر به شرایط تخم‌ ها بستگی دارد. در حقیقت زمانیکه 2-1% تخم ها نوک زده شوند زمان انتقال تخم بلدرچین به هچر است

نکات طلایی در جوجه کشی بلدرچین

- تخم نطفه دار بلدرچین که از مولد های نگهداری شده در قفس بلدرچین تخم گذار تهیه می شود بسیار مناسب تر از تخم های جمع اوری شده از بلدرچین های نگهداری شده در بستر می باشد.

- حداقل هفته ای یکبار به گله مولد مولتی ویتامین محلول در آب داده شود تا آمار هچ بیشتر و جوجه های تولید شده سالم تر باشند.

- دمای محیط نگهداری تخم ها قبل از جوجه کشی بین 16 تا 20 درجه باشد.

- بهترین  مدت زمان نگهداری گله بلدرچین تخمگذار از زمان شروع تخمگذاری 6 الی 9 ماه می باشد.

1- سعی کنید گله های مولد پرورش بلدرچین را درون قفس های استاندارد و درجه یک نگهداری کنید تا تخم های تولید شده  کمتر در معرض  آلودگی قرار گیرند و آمار تخمهای سالم و تمیز بیشتر  شود و گله کمتر دچار بیماری شود.

2- تخمهای جمع آوری شده را بیشتر از 7 روز نگهداری نکنید.

3- دمای محیط نگهداری تخمها زیر 20 درجه باشد و کمتر از 16 درجه هم نباشد. ( برای نگهداری کوتاه تا 7 روز)

4- حداقل هفته ایی یک بار به گله مولد مولتی ویتامین داده شود تا آمار هچ بیشتر و جوجه های تولید شده سالم تر باشند.

5- دمای مناسب در دوران ستر 37.7 می باشد و در دوران هچر 37.2 می باشد.

6- رطوبت مناسب در زمان ستر 60 تا 65 درصد می باشد و در زمان هچر 70 تا 75 درصد می باشد.

7- دمای سالن نگهداری گله های مولد از 28 درجه بالاتر نرود و زیر 18 درجه هم نیاید.  بهترین دمای سالن بین 20 تا 24 درجه می باشد.

8- محیط نگهداری گله همیشه آرام و تهویه به خوبی انجام گردد و هیچگونه استرسی به گله وارد نشود چون هم دچار کاهش تولید تخم و هم بی نطفه دار بودن آنها می شود.

9- جوجه های یک روزه بلدرچین را در بستر با کفپوش مقوای آج دار نگهداری کنید.

10- بهترین مدت نگهداری گله تخم گذار 6 تا 12 ماه می باشد.

لگهورن سفید با تاج ساده

دارای تخم های سفید است و پوست بدن آن ها زرد رنگ است. از مرغ های تخم گذار محسوب می گردد.

رد آیلند رد با تاج ساده

دارای بدنی تو پر بوده و تخم های قهوه ای تولید می کند. پوست بدن آن ها زرد رنگ بوده و از نظر تولید تخم اهمیت دارند. تعیین جنسیت این جوجه ها از طریق رنگ امکان پذیر است. امروزه مرغ های تخم گذار تجاری پوست قهوه¬ ای از تلاقی نتایج حاصل از سویه¬های رد آیلند رد و پلیموت راک مخطلط به دست می آید.

نیوهمشایر

دارای رنگ قرمز روشن است. تاج آن ها ساده و پوست زرد رنگ دارند رنگ تخم مرغ قهوه  ای است و دارای کیفیت گوشت مطلوبی هستند.

کورنیش

دارای تاج نخودی و پوست زرد رنگ هستند و تخم های پوست قهوه ای تولید می کنند. پاهای کوتاه و بدن وسیع دارند.

سوسکس با رنگ روشن

عمدتا به عنوان طیور گوشتی شناخته می شوند که واریته با رنگ روشن محبوبیت زیادی دارد. رنگ پوست آن ها سفید بوده و تخم مرغ قهوه ای تولید می کنند.

پلیموت راک سفید

پوست زرد و تاج ساده دارند. به عنوان اجداد گله های گوشتی شناخته می شوند. پرهای آن ها سفید است.

نژاد برهما

در این مقاله سعی نموده ایم طرز ساخت دستگاه جوجه کشی برای کسانی که دوست دارند جوجه کشی دستی را تجربه کنند، توضیح دهیم.  این روش برای تجربه اندوزی کودکان و نوجوانان در جهت برانگیخته شدن خلاقیت و کشف استعدادشان بسیار توصیه می شود. اما اگر به دنبال تجربه حرفه ای و کسب درآمد هستید با توجه به اهمیت صرفه جویی در وقت و هزینه بهتر است دستگاه جوجه کشی صنعتی را از شرکت های معتبر تهیه نمایید.

وسایل مورد نیاز برای ساخت دستگاه جوجه کشی

-        یخدان یونولیتی درب دار

-        سرپیچ متصل به سیم

-        نوار چسب

-        لامپ 25 وات

-        توری مرغی یا توری فلزی مناسب

-        دما سنج و رطوبت سنج دیجیتال

-        ظرف آب مناسب برای قرار گرفتن داخل یخدان

-        اسفنج

1- یک یخدان یونولیتی انتخاب کرده و روی بدنه آن سوراخی ایجاد نمایید به اندازه ای که سرپیچ از آن عبور کند. سپس توسط نوار چسب سرپیچ را از داخل و خارج سوراخ به بدنه یخدان بچسبانید. این کار را با دقت انجام دهید تا بر اثر تماس لامپ با بدنه یونولیتی باعث آتش سوزی نشود. سپس یک لامپ 25 وات را به سرپیچ متصل نمایید.

همچنین می توانید از یک جعبه مقوایی به جای یخدان یونولیتی استفاده کنید ولی بدلیل عایق بودن جعبه یونولیتی این جعبه برای ساخت دستگاه جوجه کشی مناسب تر است.

2 - جدا کننده های توری اطراف لامپ

با استفاده از توری مرغی یا توری های فلزی موجود در بازار اطراف لامپ را بپوشانید این کار از تماس جوجه ها پس از تولد با لامپ جلوگیری می کند.

در صورت تمایل می توانید از توری موجود در کف جعبه استفاده کنید تا از جمع شدن فضولات زیر پای پرنده جلوگیری شود.

3 - اضافه نمودن دما سنج و رطوبت سنج دیجیتال

مطمئن شوید که دما سنج و رطوبت سنج به درستی و با دقت زیاد کار می کند و آن را در جعبه و جایی کنار تخم مرغ ها قرار دهید.

4 - جهت تامین رطوبت مورد نیاز جوجه کشی یک ظرف آب داخل جعبه قرار دهید می توانید داخل ظرف از اسفنج استفاده نمایید تا بتوانید رطوبت مورد نیاز جعبه را کنترل نمایید.

5 - روی درب یخدان برشی ایجاد کنید و با استفاده از شیشه قاب عکس یا طلق پلاستیکی محل برش خورده را بپوشانید و اطراف آن را با نوار چسب محکم بچسبانید.

در صورت تمایل می توانید لولایی روی درب یخدان نصب نموده تا عمل باز و بسته نمودن درب دستگاه راحت تر انجام پذیرد.

جهت گردش جریان هوا و تهویه داخل جعبه می توانید دو سوراخ کوچک در طرفین جعبه ایجاد نمایید و یک سوراخ کوچک روی درب بالای آن در نظر بگیرید.

6 - تست دستگاه جوجه کشی

قبل از قرار دادن تخم مرغ های نطفه دار درون دستگاه می بایست دستگاه را برای یک روز یا حتی بیشتر روشن کنیم تا از رطوبت و دمای مورد نیاز در دستگاه مطمئن شویم. در طول دوره جوجه کشی درجه حرارت دستگاه باید روی 37.5 درجه سانتیگراد ثابت بماند و می بایست رطوبت دستگاه برای 18 روز اول بین 55 تا 65 درصد و برای چهار روز آخر بین 65 تا 75 درصد تنظیم شود.

جهت کنترل رطوبت دستگاه می توانید آب جذب شده به اسفج را خارج نموده و یا برای افزایش رطوبت مقداری آب به ظرف داخل دستگاه اضافه نمایید.

مراحل جوجه کشی تخم مرغ ها

قرار دادن تخم مرغ ها

تهیه تخم نطفه دار خیلی مهم است چرا که در برخی موارد مشاهده شده بدلیل رعایت نکردن اصول نگه داری تخم های نطفه دار پس از قرار گیری تخم مرغ ها در دستگاه نطفه رشد نکرده و تمامی زحمات شما از بین می رود. لذا جهت تهیه تخم مرغ نطفه دار مناسب می توانید به بازارهای محلی اطراف خود مراجعه کرده یا از افرادی که به آنها اعتماد دارید تخم نطفه دار مرغوب تهیه کنید.

کیفیت تخم مرغ نطفه دار بستگی به سلامت مرغ دارد لذا در صورت لزوم می توانید از فروشنده بخواهید تا جهت بررسی و اطمینان از سلامت مرغ ها شما را به مزرعه خود ببرد. معمولا مرغ های آزاد تخم های با کیفیت تری نسبت به مرغ های داخل قفس تولید می کنند.

معمولا نرخ جوجه درآوری خوب بین 50 تا 85 درصد از تخم ها می باشد.

تخم مرغ نطفه دار مرغ های تخم گذار معمولا کوچک تر هستند این درحالی است که تخم مرغ گوشتی معمولا درشت تر می باشد به هرحال شما می توانید از کشاورز سوال کنید تا اطلاعات لازم درباره نژاد مرغ های مزرعه خود در اختیار شما قرار دهد.

اطلاعات مهم نظیر زمان و آمار تخم مرغ ها را ثبت کنید

 یک تخم مرغ به 21 روز زمان نیاز دارد تا به جوجه تبدیل شود و مهم است که شما بدانید چه زمان و چه تعداد تخم را داخل دستگاه قرار داده اید. همچنین میزان دما و رطوبت اندازه گیری شده در هر روز را ثبت نمایید تا در صورت مشاهده تغییر سریعا نسبت به رفع آن اقدام کنید.

چرخش تخم مرغ ها

تخم مرغ ها را می بایست در هر روز و در فواصل زمانی منظم بچرخانید این امر می بایست تا روز 18 جوجه کشی ادامه پیدا کند. برای چرخش درست تخم مرغ ها می توانید یک طرف آن را علامت "O" و طرف دیگر آن را با علامت "X" نشانه گذاری کنید و در هر مرحله یک چهارم تا نیم دور تخم مرغ ها را بپرخانید.

نکته : در دستگاه های جوجه کشی ساخته شده در کارخانجات معتبر این عمل به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به بازرسی انجام می پذیرد.

مشاهده داخل تخم مرغ ها بعد از هفته اول

این کار به شما کمک می کند تا تخم های نطفه دار را از سایر تخم ها شناسایی نمایید. برای عمل کندلینگ یا نوربینی تخم مرغ ها می توانید یک دستگاه کندلر تهیه کرده و یا توسط یک چراغ قوه و در فضای تاریک، داخل تخم مرغ ها را یک به یک مشاهده کنید. پس از بررسی تخم مرغ ها آنهایی که نطفه دار نیستند و یا تفاوتی با سایر تخم های نطفه دار دارند را از دستگاه خارج نمایید.

اگر از چراغ قوه برای مشاهده تخم مرغ ها استفاده می کنید می بایست لنز آن به اندازه ای کوچک با شد که با قرار دادن تخم مرغ روی آن نور از اطراف مشاهده نشود.

برای ساخت کندلر خانگی می توانید یک چراغ رومیزی را داخل جعبه مقوایی با ابعاد مناسب قرار داده و روی جعبه را سوراخ کنید و تخم مرغ را روی سوراخ قرار داده و داخل آن را مشاهده نمایید.

برای مشاهده داخل تخم مرغ به آرامی آن را بچرخانید تا از ایجاد نطفه در آن مطمئن شوید.

جنین زنده مانند یک نقطه دیده می شود که با رگ های خونی به اطراف احاطه شده است.

جنین مرده شبیه به حلقه و یا رگه هایی از خون دیده می شود.

تخم مرغ بدون نطفه کاملا شفاف بوده و نور از آن عبور می کند.

توجه به صدای تق تق در روز بیست و یکم

اگر دقت کنید در روز بیست و یکم صدای ضربه زدن نوک جوجه ها به تخم ها را می شنوید این صدا به منظور ترکیدن کیسه هوای داخل تخم و برخورد نوک جوجه با پوسته تخم مرغ ایجاد می شود. پس از شنیدن صدا شاید تا 12 ساعت زمان لازم باشد تا جوجه به طور کامل از تخم خارج شود.

نکته : در حین خروج جوجه ها از تخم هرگز به آنها کمک نکنید و اجازه دهید خود حیوان این کار را انجام دهد چرا که برخی از جوجه ها هنوز توان شکستن تخم را ندارند و به زمان بیشتری برای جذب انرژی لازم دارند.

هدف از گردش هوا در دستگاه جوجه کشی ترکیب یک نواخت اکسیژن، حرارت و رطوبت و عمل تهویه صحیح می باشد. به عمل گردش هوا به اصطلاح سیر کوله هوا یا سیرکولیشن گفته می شود. سیرکولیشن در دستگاه های جوجه کشی معمولا به 4  روش رایج می باشد که به ترتیب اهمیت و کیفیت عبارتند از سیر کوله عمودی، سیر کوله دورانی، سیر کوله افقی و سیر کوله ساکن(ایستایی).

عمودی : VertiCal circolasion

رایج ترین و پرطرفدارترین روش برای گردش هوا در ماشین های جوجه کشی صنعتی و غیر صنعتی در دنیا می باشد.در این روش فن ها در پایین یا بالای کانال هوایی قرار گرفته و پس از عبور هوا از مقابل منبع حرارتی آن را به سمت منبع تهویه رطوبت هدایت نموده و سپس با عبور از لا به لای رک ها دوباره به سمت فن برمی گردد. مهمترین ویژگی این روش انجام عمل اکسیژن گیری خودکار توسط فن های سیرکوله می باشد و خروج گازهای آلوده از دمپرهای سقفی دستگاه می باشد. برای مثال می توان از کمپانی جیمزوی کانادا (Jamesway) نام برد که دستگاه جوجه کشی عمودی (گردش هوای عمودی) تولید می کند.

دورانی : 

در سیستم های گردش هوای دورانی فن ها با پروانه های بزرگ رو به روی راک ها قرا گرفته و هوا را مستقیم به لا به لای تخم ها پرتاب می کند و سپس از کناره ها به صورت عرضی و عمودی هوا به سمت فن باز می گردد در این روش هوای تازه از دمپرهای سقفی وارد شده و از کانال های خروجی سقفی گازهای آلوده خارج می شوند. برای نمونه شرکت پیترسایم بلژیک (petersime) سالهاست از این روش هوادهی در دستگاه های جوجه کشی دورانی استفاده می کند.

گردش افقی : 

در دستگاه جوجه کشی افقی هوا به صورت عرضی  به دور راک ها در جریان است و عمل گرم کردن هوا پشت فن ها انجام می شود.این روش بیشتر در دستگاه های چینی رایج است از عمده ترین مشکلات این روش عدم تهویه اصولی و خفگی جوجه ها در زمان هچ می باشد.

هوای ساکن (ایستایی) :

این سبک معمولا در ماشین های جوجه کشی کوچک با ظرفیت کمتر از 50 عدد استفاده می شود.و در دستگاه های جوجه کشی صنعتی کاربردی ندارد.عمل گردش هوا در این دستگاه ها وجود ندارد و یا به طور جزئی با فن های کوچک انجام می گیرد.