دستگاه جوجه کشی روشی مصنوعی برای جوجه کشی از تخم پرنده است. در اصل، دستگاه جوجه کشی به شما اجازه می دهد تا تخم پرنده  بدون نیاز.به مرغ مادر رشد نموده و شرایط و تجارب یک مرغ مادر از جمله درجه حرارت مناسب، رطوبت، و سطح تهویه.را برای تخم بارور فراهم نماید برای موفقیت در جوجه کشی در یک دستگاه جوجه کشی، شما باید به درستی از کالیبره کردن دستگاه جوجه کشی و پایدار نگه داشتن تنظیمات در طول دوره جوجه کشی  اطمینان حاصل نمایید.

بخش اول – آماده نمودن شرایط مساعد برای جوجه کشی

1- بررسی  و خرید یک دستگاه جوجه کشی

با توجه به نیاز خود دستگاه جوجه کشی مورد نظر را تهیه نمایید. پیشنهاد می شود دستگاهی را تهیه نمایید که از لحاظ هزینه نگهداری و مصرف برق برای شما مقرون به صرفه باشد. جهت داده شده در اینجا برای یک ماشین جوجه کشی اساسی این است که مقرون به صرفه برای اکثر علاقمندان می باشد.

آگاه باشید که اگر دستگاه ارزان قیمتی را انتخاب نمایید احتمالا از پشتیبانی خوبی برخوردار نخواهید شد همچنین دستگاه های ارزان قیمت شامل سیستم کنترل هوشمند جهت تنظیم درجه حرارت، تنظیم رطوبت لازم و تهویه مناست نخواهند بود لذا با توجه به نکاتی که گفته شد نسبت به تهیه دستگاه مناسب اقدام نمایید.

اگر ماشین جوجه کشی که تهیه کرده اید با دستورالعمل های نوشته شده در دفترچه راهنما یکی نیست با بررسی وب سایت سازنده تماس با به بخش خدمات مشتریان شرکت سازنده مراجعه نمایید تا مشکل رفع گردد.

2- تمیز کردن دستگاه جوجه کشی.

با دقت هرگونه  گرد و غبار قابل مشاهده و باقی مانده روی تمام سطوح دستگاه جوجه کشی را پاک نمایید. سپس تمام سطوح با یک پارچه تمیز و یا اسفنج آغشته به محلول سفید کننده رقیق پاک کنید (مخلوط 20 قطره از سفید کننده های خانگی در 1 لیتر آب.) استفاده از دستکش برای محافظت از دست خود در برابر ماده سفید کننده ضروری است اجازه دهید تا دستگاه در مجاورت جریان هوا کاملا خشک شود.

مرحله تمیز کردن امری ضروری است به خصوص اگر شما ماشین جوجه کشی دست دوم خریداری شده و یا دستگاه در محلی نگهداری شده که گرد و غبار زیاد باشد.

به خاطر داشته باشید که بهداشت بسیار مهم است. بیماری می تواند از طریق پوسته تخم مرغ به جنین در حال رشد منتقل می شود.

3- محل نصب و راه اندازی دستگاه جوجه کشی

 بهترین محل برای دستگاه جوجه کشی محلی است که بدون نوسان درجه حرارت باشد شرایط دمای ایده آل 21-23 درجه سانتیگراد می باشد. از قرار دادن ماشین جوجه کشی در نزدیکی پنجره، دریچه هوا، و یا هر منطقه دیگری که جریان هوا متغیر می باشد اجتناب کنید.

4- اتصال سیم برق دستگاه جوجه کشی را به پریز برق

 مطمئن شوید که کابل برق را به پریز متصل نموده اید و به راحتی نمی تواند جدا شود طوری که برای کودکان ممکن نباشد  آن را جدا کنند. و همچنین از جریان برق در پریز مطمئن شوید.

5- اضافه کردن آب گرم به ظرف مخصوص جهت تامین رطوبت دستگاه جوجه کشی است.

لازم به توضیح است در برخی از مدل های دستگاه های جوجه کشی از بخارساز های اولتراسونیک استفاده می شود که می بایست طبق دفترچه راهنماعمل شود.

6- کالیبره دمای دستگاه جوجه کشی

شما باید حداقل 24 ساعت قبل از استفاده از دستگاه عملیات  کالیبره دما را برای اطمینان از درست کار کردن دماسنج نصب شده دردستگاه جوجه کشی انجام دهید. اطمینان حاصل کنید که دماسنج دمای مرکز و اطراف دستگاه جوجه کشی را بدرستی و مطابق استاندارد نشان دهد.

تنظیم منبع حرارت بسیار مهم است. درجه حرارت پایین می تواند باعث عدم رشد صحیح جنین در حال رشد شود در حالی که دمای بیش از حد بالا نیز می تواند باعث مرگ جنین بشود. پس از تنظیم درجه حرارت مناسب 24 ساعت صبر کنید و دما را دوباره بررسی کنید. درجه حرارت هنوز هم باید در محدوده مشخص شده باشد. نوسان دما باعث کاهش راندمان جوجه کشی خواهد شد.

7- تهیه تخم مرغ نطفه دار برای جوجه کشی.

تخم نطفه دار مناسب می بایست ظرف مدت کمتر از 7 روز از تولید تهیه شود. توجه داشته باشید که تخم نطفه دار را از محل مورد اطمینان تهیه نموده و مطمئن شوید که پس از تولید در شرایط استاندارد نگهداری شده باشد. این شرایط عبارتند از : نگهداری در جعبه های مقوایی در شرایط حرارتی 4.5 تا 21 درجه سانتیگراد و عملیات چرخش تخم روزانه انجام شود.

طیور اهلی مانند مرغ ها و بوقلمون ها به شدت، تحت تاثیر نور قرار دارند. این اثرات در تنظیم چرخه تولید مثلی سالانه و روزانه بسیار مهم می باشند. پرندگان دارای یک چرخه دورنی هستند که طول مدت آن حدود 24 ساعت است. در پرندگان وحشی، تغییرات طول مدت روز نقش اساسی در شروع فرآیند تولید مثل بازی می کند. زمانی که نتایج در هوای گرم تولید می شوند و غذا نیز به مقدار کافی وجود دارد. در بسیاری از این گونه ها پرندگان، فعالیت تولید مثلی با طولانی تر شدن روز افزایش یافته و با کوتاه شدن روز، کاهش می یابد. این حساسیت به طول مدت روز به این معنی است که ما می توانیم زمان بلوغ جنسی در مرغ های مادر به وسیله تنظیم طول مدت روشنایی، تحت تاثیر قرار دهیم. به وسیله کنترل روشنایی طبیعی (نور خورشید)، می توان پاسخ طبیعی پرندگان مولد به افزایش طول مدت روز را دست خوش تغییر کرد. پرندگان از طول مدت روز و شب برای تنظیم ساعت درونی خود و دوره تخمک اندازی روزانه استفاده می کنند. متاسفانه بیشتر اطلاعات منتشر شده در مورد برنامه های نوری طیور اهلی، راجع به مرغ های تخمگذار تجاری و بوقلمون ها هستند.

چگونه هیپوتالاموس نور را دریافت می کند؟

هنوز درک درستی در مورد نحوه دریافت و انتقال نور در پرندگان وجود ندارند. پرنده نور را از طریق گیرنده های نوری که انرژی نور را به پیام های بیولوژیک تبدیل می کنند، دریافت می کند. هر چند که گیرنده های نوری چشم اطلاعات مربوط به روشنایی را دریافت و انتقال می دهند، اما آنها جزء ضروری در فرآیند تولید مثلی نیستند، به صورتی که حتی پرندگان نابینا هم می توانند تحریک نوری شده و دارای چرخه تخمک اندازی طبیعی باشند. مدارک غیر مستقیم بسیار زیادی در مورد گیرنده های نوری غیر چشمی در طیور وجود دارد. اجزا حساس نوری که مسئول تنظیم تحریک نوری هستند در کف هیپوتالاموس قرار دارند. این گیرنده های نوری، پیام های عصبی را ایجاد می کنند که سپس این پیام ها به وسیله هیپوفیز پیشین تقویت و چند برابر می گردند.

در نیمچه ها، هیپوفیز پیشین، هورمون لوتئین کننده (LH) و هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) را تولید و ذخیره می کند. زمانی که پیام تحریک کننده گنادها از هیپوتالاموس دریافت می شود، این هورمون ها به وسیله هیپوفیز پیشین به منظور تنظیم وظایف تخمدان و بیضه به داخل جریان خون ترشح می شوند. بنابراین تحریک گیرنده های نوری هیپوتالاموس خیلی سریع به یک پیغام هورمونی تبدیل می شود. در شب روزی که تحریک نوری صورت گرفته است، سطوح LH وFSH پلاسما به صورت معنی داری بالا هستند.

دریافت نور بدون دخالت چشم

در مرغ ها گیرنده های نور در چشم، غده صنوبری و هیپوتالاموس یا نزدیک آن وجود دارند. گیرنده های نور در چشم و غده صنوبری همراه با سلول های تولید کننده ملاتونین هستند. برداشتن این غدد یا قطع پیام های آنها باعث توقف تولید تخم مرغ نخواهد شد. کاشت دانه ای روشن در هیپوتالاموس تحت شرایط کنترل مدت روشنایی باعت تحریک شدید گناد ها در گونه های مختلف پرندگان گردید. اگرچه، تمام این مراکز ممکن است رفتار یا وظایف تولید مثلی را تحت تاثیر قرار دهند، اما هیپوتالاموس نقطه ای حیاتی در پاسخ پرنده به نور است.

چه طول روزی یک تحریک نوری است؟

از کنترل طول مدت روشنایی می توان برای ورود پرندگان به مرحله تولید یا نگه داشتن آنها خارج از دوره تولید، استفاده کرد. اگر چه تحریک نوری می تواند برای شروع بلوغ جنسی مهم باشد، اما پرندگان حتی بدون تحریک نوری، نهایتاً شروع به تخمگذاری می کنند. هرگاه پرنده به آستانه رشد و بلوغ هیپوتالاموس برسد، حتی بدون اضافه شدن طول مدت روز، به صورت خود به خودی بلوغ آغاز می شود.

حداکثر پاسخ به تحریک نوری می تواند با یک دوره روشنایی 12 تا 14 ساعته، ایجاد شود. معمولاً حداکثر طول مدت روشنایی به 16 ساعت می رسد، اما طول مدت روشنایی در سالن هایی که دارای دیواره پرده ای هستند، مخصوصاً در فصل تابستان می تواند بیش از این باشد. کوتاهترین دوره روشنایی برای تحریک آزاد سازی هورمون لوتئین کننده، حدود 5/10 ساعت در مرغ های مادر کوتوله گزارش شده است. عدم پاسخ بیشتر به افزایش زمان روشنایی بین 5/10 و 13 ساعت، نشان می دهد که پرنده به طول روز اشباع رسیده است. تصور می شود مرغ های مادر گوشتی از طریق مشابهی به طول روز پاسخ می دهند. به طرز جالبی، طول روز بحرانی و طول روز اشباع در مرغ های تخمگذار بلندتر است. هر چند، دوره های روشنایی بلندتر، می توانند برای اهداف مدیریتی مفید باشند، اما سهمی در افزایش تولید تخم مرغ نخواهد داشت، ولی در بعضی گونه های طیور، طول روز بحرانی برای بلوغ جنسی کوتاهتر از طول روز حیاتی برای تولید تخم مرغ می باشد.

یک طول روز بحرانی به این دلیل موثر است، که پیام هایی را در مرغ ایجاد می کند که مرغ می تواند روزه های کوتاه و بلند را از هم تشخیص دهد. پرنده هنگام دریافت نور از طریق پیام های عصبی زمان سنج روزانه خود را روی صفر تنظیم می کند. این زمان سنج تا حدود 11 ساعت زمان را شمارش می کند. پس از این مدت آغاز مرحله حساس نوری است. روشنایی که پرنده، طی مرحله حساس نوری است. روشنایی که پرنده، طی مرحله حساس نوری (بعد از 11 ساعت) در معرض آن قرار می گیرد، به وسیله گیرنده های نوری هیپوتالاموس دریافت شده و صورت زنجیروار سبب تحریک هورمون های تولید مثلی می گردد.

بزرگی تغییر در طول مدت روز ممکن است کلید اصلی تحریک نوری باشد. تغییر ناگهانی در طول مدت روشنایی از 8 به 15 سانت در یک مرحله رشد تخمدان را نسبت به افزایش کوچکتر اولیه طول روز، بیشتر تحریک می کند. اثرات تحریک نوری اضافی بر تولید طولانی مدت مرغ ها هنوز به درستی روشن نیست. مرغ های مادری که تحت یک برنامه کاهش مدت روشنایی پرورش یافته بودند، طوری که مقدار روشنایی در سن 19 هفتگی 3 ساعت بود، افزایش طول مدت روشنایی از 3 ساعت به 8 ساعت در حدود 36هفتگی باعت تحریک تولید هورمون های تولید مثلی و تولید تخم مرغ در آنها شد. در این مطالعه حداکثر پاسخ تولید مثلی زمانی اتفاق افتاد که طول مدت روز به 16 ساعت در سن 44 هفتگی رسید. لذا به نظر می رسد پاسخ تولید مثلی به تحریک نور، زمانی که تحریک نوری به تاخیر می افتد، آسیب نمی بیند، حتی اگر تعدادی از پرندگان به خودی خود شروع به تولید کرده باشند.

اگر ما نیمچه ها را در روز های کوتاه نگهداری کنیم چه اتفاقاتی می افتد؟

پرندگان حساس به طول روز مانند بوقلمون اگر تحت شرایط روزهای کوتاه نگهداری شوند، غیر بالغ خواهند ماند. اما هم مرغ های تخمگذار و هم مرغ های مادر حتی اگر تحت روز های کوتاه نگهداری شوند، نهایتاً وارد مرحله تخمگذاری نیز شوند. تحت شرایطی که مقدار رشد جسمی مناسب باشد، بلوغ جنسی به خودی خود آغاز می شود. اگر شما تخم مرغ هایی را 10 روز پس از تحریک نوری مشاهده کردید، بلوغ جنسی قبل از افزایش طول روز اتفاق افتاده است. در مرغ های مادر برای رشد نسبی فولیکول ها از فولیکول زرد بزرگ به زرده کامل 7-11 روز زمان لازم است. به طور معمولدر مرغ های مادر از زمانی سطح استروژن تخمدان در هنگام بلوغ افزایش می یابد، تا شروع تخمگذاری حدود 3 هفته خواهد بود. بزرگ و قرمز شدن تاج که به وسیله افزایش استروژن صورت می گیرد، می تواند شاخص کلی از وضعیت تولید مثلی در هنگام تحریک نوری باشد.

مدتی که شروع تخمگذاری یک گله بدون تحریک نوری به تاخیر می افتد بستگی به زمینه ژنتیکی و سطح تغذیه پرنده دارد. ما یک تاخیر 6 روزه در شروع تخمگذاری را بدون تحریک نوری در اوایل دهه 1990 مشاهده کردیم. تاخیر شروع تخمگذاری در مرغ های مادر بدون تحریک نوری حدود 40 روز است. این زمان (40روز) تحت شرایط تغذیه آزاد به 20 روز کاهش می یابد. اخیراً ما تعدادی پرنده راس 308 و 508 تخت 8 ساعت روشنایی نگهداری کردیم و مدت روشنایی تعداد دیگری را به 14 ساعت افزایش دادیم. بلوغ جنسی در پرندگان راس 508 بدون تحریک نوری 3 روز و در پرندگان راس 308، 5/7 روز به تاخیر افتاد. اگر چه تعدادی از مرغ های راس 308 تحت برنامه روز کوتاه هرگز وارد چرخه تخمگذاری نشدند. در پرندگانی که آماده ورود به دوره تولید هستند، نقش تحریک نوری ایجاد یکنواختی و هل دادن پرندگان به سیکل تخمگذاری است.

برنامه های روشنایی غیر معمول

به برنامه نوری اطلاق می شود که مجموع دوره روشنایی و تاریکی 24 ساعت نیست. به یک روز با 14 ساعت روشنایی و 14 ساعت تاریکی یک روز 28 ساعته غیر معمول گویند. اساس تجاری استفاده از این برنامه، بر منظم کردن توالی تخمک اندازی با طول روزی که اجازه می دهد، یک تخمک اندازی در هر روز صورت گیرد، استوار است. با یک روز 28 ساعته، یک هفته، شامل 6 روز می شود. در مرغ های تخمگذار مزایای برنامه های نوری غیر معمول بزرگ شدن اندازه تخم مرغ (برای گله های جوان) و افزایش ضخامت پوسته تخم مرغ است. کار ما با برنامه های نوری غیر معمول نتایج مشابه ای را نشان داد، اما همچنین ما دریافتیم که زمان بین دو تخمگذاری به طور میانگین 2/1 سااعت در مقایسه با پرندگانی که تحت برنامه نوری 24 ساعت بودند، افزایش یافت. این نوع روز غیر معمول، برای گله هایی که میزان تخمگذاری پرندگان، بالاتر از 6 عدد در هفته است، مفید نمی باشد. اما، در پرندگانی که فاصله بین دو تخمگذاری آنها بیشتر باشد، استفاده از روز غیر معمول به دلیل ایجاد روزهای بدون تخم مرغ کمتر و توانایی افزایش مقدار تخمگذاری مفید است.

واکنش معکوس نوری

واکنس معکوس نوری مرحله ای است که دستگاه تولید مثل قادر به پاسخ به افزایش طول مدت روشنایی بعدی نیست. این واکنش نتیجه نگهداری پرنده در روزهای بلند است و باعث کاهش رها سازی مقدار کافی FSH و LH، که برای تداوم تشکیل فولیکول لازم می باشند، می شود. این مسئله منجر به کاهش تدریجی تولید تخم مرغ، به صورت افزایش واکنش معکوس نوری می گردد. نتیجه نهایی این اتفاق تحلیل گنادها و توقف تخمک اندازی است. اساس واکنش معکوس نوری احتمالاً جلوگیری از تولید تخم مرغ در زمان های نا مطلوب سال است، زمانی که جوجه ها شانسی برای یافتن غذای خوب ندارند، یا پرنده به اندازه ای مسن است که می تواند زمستان را سپری کند و یا مهاجرت نماید.

اگر چه اولین گزارشات در مورد واکنش معکوس نوری عمدتاً در بوقلمون ها بود، اما این اتفاق در مرغ های مادر نیز شناخته شده است. بعضی از مدارک نشان می دهند که این مشکل بیشتر در مولدین با صفت گوشت آوری بالا (خطوط پدری) در مقایسه با اغلب خطوط مادری دیده می شود. به نظر می رسد پیام هایی که منجر به واکنش معکوس نوری می شوند، مشابه پیام هایی باشند که شروع تولید تخم مرغ را تحریک می کنند. تفاوت عمده این دو اتفاق این است که طول روز لازم برای تحریک نوری کوتاه تر از طول روز لازم برای باز خور منفی در طول زمان، به سبب کاهش آزاد سازی GnRH از هیپوتالاموس، افزایش می یابد. هیپوتالاموس مهمترین عضو در تولید مثل پرنده بالغ است، در حالی که وظیفه هیپوفیز و تخمدان پاسخ به پیام های هورمونی می باشد.

شاید بهترین روش برای جلوگیری از شروع واکنش معکوس نوری، تحریک مرغ های مادر با حداقل طول مدت روز، برای تحریک کامل بلوغ جنسی و تولید تخم مرغ مطلوب، باشد (12-11 ساعت طول روز). به وسیله جلوگیری از در معرض نور قرار گرفتن پرنده در روزهای بلند، از تمایل ذاتی حیوان به حساس بودن به روز های بلند، مخصوصاً در سویه هایی که به کاهش شدید تولید در اواخر دوره تخمگذاری مستعد هستند، جلوگیری شده یا کاهش می یابد. افزایش طول مدت روشنایی به بیش از 15 ساعت در اویل تولید به عنوان قسمتی از برنامه نوری ممکن است با تحریک شدید فرآیند واکنش های معکوس نوری اثرات زیان آوری بر تولید پرنده در دراز مدت داشته باشد. اگر چه تحقیق در مورد طول مدت روز در گله ای تخمگذار فقط تفاوت های اندکی را در طول روز 11 ساعت، نسبت به 15 ساعت نشان داد. اما مرغ های مادر ذاتاً تخمگذار نیستند و ممکن است این تفاوت ها در آنها بیشتر باشد. افزایش ناگهانی در طول روز یا شدت نور می تواند پیام تحریک کننده رابه هیپوتالاموس هم برای پشتیبانی از تولید تخم مرغ و برای سیستم واکنش نوری ارسال کند. چون پاسخ واکنش نوری آهسته تر است، حفظ پتانسیل افزایش طول مدت روشنایی یا شدت نور تا انتهای دوره تخمگذاری برای مبارزه با کاهش تولید در کوتاه مدت، ممکن است مفید باشد.

نگهداری مرغ ها تحت شدت نور بالا ممکن است نقش محدود کننده ای بر تولید تخم مرغ در بعضی سویه ها داشته باشد. در یک آزمایش، شدت نور 500 لوکس تولید تخم مرغ را در مرغ تخمگذار قهوه ای کاهش داد. اگر چه این پرنندگان خیلی سریع به اوج تولید تخم مرغ رسیدند و تولید خوبی نیز داشتند، اما تداوم تولید آنها در مقایسه با پرندگانی که تحت شدت نور های کمتر قار داشتند، به سرعت کاهش یافت. چون سویه مرغ تخمگذار قهوه ای آزمایش شده می تواتند با مرغ های مادر قابل مقایسه باشد، این نوع کاهش تولید، تحت تاثیر شدت نور بالا ممکن است در گله های مرغ های مادر نیز قابل انتظار باشد.

خصوصیات نور

شکل های مختلف نور می توانند از طریق تفاوت شدت نور، طول موج و انرژی تشعشعات از هم تمیز داده شوند. هر یک ار اینها می توانند اثراتی بر مدیریت و خصوصیات تولیدی مرغ های مادر داشته باشد. برای مثال مشخص شده است که شدت نور سفید می تواند بر مقدار رشد، بلوغ جنسی و تولید تخم مرغ مرغ های تخمگذار موثر باشد. نور می تواند به وسیله منابع مختلف روشنایی نظیر سیستم های روشنایی تنگستن، فلوسنت، تبخیر سدیمی و تبخیر مرکوری تامین شود و برای تامین روشنایی در مرحله رشد و تحریک نوری پرندگان استفاده شوند. سیستم های مختلف روشنایی، سطح خاصی از انرژی تشعشعات و طیف خاصی از طول موج (نانومتر)، روشنایی (وات در هر متر مربع) و شدت نور (لوکس یا فوت کندل) را ایجاد می کنند. در لامپ های فلوسنت، از فشار پایین تخلیه گاز مرکوری استفاده می شود که  نسبت بالایی از تشعشعات ان در دامنه ماورای بنفش است (به صورت گرما آشکار می شود).لامپ های تنگستن، 90% از انرژی خود را به صورت تشعشعات مادون قرمز منتشر می کنند. لامپ های فشار بالای سدیم، دامنه وسیعتری از امواج را تولید می کنند که ایجاد روشنایی سفید می کند. توزیع طول موج ها را به وسله طیف سنج الکترومگنتیک در منابع مختلف روشنایی نشان می دهد.

طیف نوری شامل سه دسته اصلی ماورای بنفش، قابل دید و مادون قرمز است. دامنه قابل دید بین 3700 تا 7500A می باشد که به وسیله چشم قابل دریافت است. این دامنه اغلب در برنامه های تحریک نوری پرندگان استفاده می شود. این منابع روشنایی طول موجی بلند تر از ماورای بنفش اما کوتاهتر از مادون قرمز دارند.

نور فلورسنت به دلیل انرژی منبع جایگزین مناسبی برای نور تنگستن است. نوری که از لامپ فلورسنت منتشر می گردد، تقریباً در دامنه قابل دید قرار دارد (به سبب دامنه طول موج باریک) در حالی که، نوری که از لامپ تنگستن منتشر می شود عمدتاً به صورت تشعشع مادون قرمز غیر قابل دید است (طول موج بلند که به صورت گرما ظاهر می شود). با اینکه تعدادی از محققین اظهار داشتند که استفاده از لامپ فلوسنت در مقایسه با لامپ تنگستن به دلیل جایگزینی نسبت بالاتری از طیف قابل دید، بهتر است اما اثرات اندکی بر راندمان تولید تخم مرغ در سویه های تخمگذار و مرغ های مادر گزارش شده است.

در هر منبع نور، چگونه تفاوت در نوع نور به وسیله پرنده دریافت می شود و سپس پرنده واکنش متفاوتی به هر منبع نور به سبب درک آن از طول موج روشنایی (بدون توجه به شدت روشنایی) نشان می دهد، تفاوت های ظاهری وجود دارد. در چشم پرندگان 4 نوع متفاوت از سلول های استوانه ای وجود دارد، در حالی که در انسان این تعداد 3 نوع است. این سلول حساس نوری اضافه، ممکن است تفاوت های دید رنگ در پرنده نسبت به انسان را شرح دهد. مرغ ها دارای توانایی درک طیف حساس وسیعتری نسبت به انسان هستند، طوری که به نور بنفش و نارنجی یا قرمز پاسخ قوی نشان می دهند، اما انسان حساسیت به نور ماوراء بنفش ندارد.

زمانی که نور تنگستن با نور فلورسنت در شدت نور بالای 5 لوکس مقایسه شود، پرندگان تحت نور فلورسنت فعال تر هستند. جدا از مقدار شدت نور سالن، پرندگان ممکن است شدت نور بیشتری را تحت نور فلورسنت به سبب طیف نوری قابل دیدشان دریافت کنند (چشم پرنده به طول موج های کوتاه حساس تر است). ناحیه هیپوتالاموس مغز مرغ به نور آبی و سبز نسبت به نور قرمز بسیار حساس تر می باشد. اما این نوع از نور نمی تواند از پر، پوست، جمجمه و مغز با راندمانی برابر با نور قرمز نفوذ کند و این بدان معنی است که نهایتاً نور قرمز مهم تر از نور آبی می باشد. در مورد انرژی عبوری جمجمه در زمان تحریک نوری در مرغ های مادر نیاز به تحقیقات بیشتری است.

میزان پروتئین کنجاله سویا ممکن است تحت تاثیر واریته و روش استخراج روغن، بسیار متغیر باشد. به طور معمول کنجاله های حاوی پروتئین بالاتر از دانه های بدون پوسته تولید می شوند در حالی که کنجاله هایی با پروتئین پایین تر از دانه های پوسته داری که دارای فیبر بیشتر و انرژی قابل سوخت و ساز کمتری می باشند، تهیه می شوند. تفاوت هایی در انواع دانه های سویای مورد استفاده وجود دارد که این موضوع چه بسا محتویات پروتئین و چربی دانه در اوایل رشد صورت می گیرد، پروتئین تقریباً تا مرحله انتهایی بلوغ دانه شکل می گیرد، بنابراین شرایط رویش و برداشت بیشتر در میزان پروتئین دانه موثر می باشد. کارخانجات روغن کشی تقریباً مقدار 65 درصد دانه را پروتئین و 35 درصد آن را روغن در نظر می گیرند. به تازگی ارقام جدیدی که برخی از آنها با رش های مهندسی ژنتیک تولید شده اند، معرفی گردیده اند، تاکنون (2004) واریته های جدیدی که تغییر ژن یافته و ترکیب غذایی انهانیز بهبود یافته باشد و یا مواد ضد تغذیه ای آنها کاسته شده باشد ارایه نشده است به این دلیل که تغییرات ژنتیکی پتانسیل قابل توجهی برای کاهش میزان مواد ضد تغذیه ای سویا وجود دارد.

در مسیر روغن کشی، ابتدا پوسته دانه ها (تقریباً 4 درصدی وزنی) جدا می شود و سپس خرد می شود و در شرایط دمایی C 70 قرار می گیرد. سپس دانه های داغ خرد شده سویا با فشار به صورت پرک هایی به ضخامت 25/0 میلی متر تبدیل می شوند تا عمل روغن کشی با حلال که معمولاً هگزان است، به راحتی صورت پذیرد. حلال هگزان به دلیل قابلیت اشتعال پذیری و سرطان زایی زیاد باید به طور کامل از کنجاله جدا شود. بروز مشکلاتی در مراحل روغن کشی که سبب ماندن مقداری هگزان در کنجاله شود، معمولاً منجر به پیدایش ناگهانی جراحت های شدید کبدی در پرندگان می شود، کنجاله سویا، مانند اکثر مکمل های پروتئین گیاهی دیگر دارای خاصیت غبارزایی زیادی است، مقداری از گرد و غبار موجود در مکنده های هوا در سالن مربوط به سویای موجود در جیره های آردی می باشد. حرکت سویا در لوله های رابط بسیار نامطلوب است و ممکن است سبب انسداد مسیر بین سیلو ها شود. افزودن مادی مانند خاک رس بنتونایت حتی به مقدار کم (حدود 5/2 کیلوگرم تن ) می تواند سبب بهبود حرکت این ماده در مسیر انتقال شود.

سویا دارای سموم طبیعی متعددی برای طیور است که مهمترین آنها بازدارنده تریپسین می باشد. همان طور که در بیشتر انواع حبوبات معمول است، بازدارنده های تریپسین تجزیه شدن پروتئین ها را متوقف می سازد و حضور آنها در غذا با بزرگ شدن پانکراس مشخص می شود. علاوه بر کاهش رشد و تولید تخم مرغ، بازدارنده های تریپسین با بزرگ شدن پانکراس (در ابعاد 50تا 100 درصد) قابل تشخیص است. خوشبختانه حرارت در خلال روغن کشی معمولاً برای از بین بردن بازدارنده های تریپسین و سمومی که کمتر مورد توجه اند، همچون گلوتینین کافی می باشد. در کشورهای توسعه یافته سطوح بازدارنده های تریپسین به طور ساده از طریق تخمیر و یا رویش جوانه حبوبات کنترل می شود؛ به طوری که قابلیت هضم پروتئین دانه های تخمیر شده و یا رویش یافته به مدت 48 ساعت تقریباً با دانه های سویای حرارت دیده شبیه می باشد. سطوح بازدارنده های تریپسین را معمولاً با فعالیت اوره آز در کنجاله سویا اندازه گیری می کنند. اوره آز اثر چندانی بر روی پرندگان ندارد. همچنین حساسیت اوره آز به حرارت بسیار مشابه بازدارنده تریپسین و اندازه گیری آن بسیار آسان است؛ بنابراین اندازه گیری اوره آز باقیمانده در کنجاله سویا یک روش استاندارد کنترل کیفی می باشد. اوره آز زا با توجه به تغییر pH در خلال آزمایش برآورد می کنند؛ به طوری که مقادیری در دامنه بین 05/0 تا 15/0 قابل قبول است. مقادیر بالاتر، به معنی حضور مقادیر بیشتر اوره آز (یا بازدارنده تریپسین ) است؛ بنابراین این آزمایش برای تشخیص کنجاله های نپخته مناسب می باشد. در حالی که مقادیر پایین pH نشان دهنده ار بین رفتن سموم می باشد ولی هیچ اشاره ای به پختن بیش از حد ان ندارد که باعث از بین رفتن سموم می باشد ولی هیچ اشاره ای به پختن بیش از حد آن ندارد که باعث از بین رفتن لیزین و کاهش انرژی آن می شود. به همین دلیل برخی مواقع از آزمایش های دیگری استفاده می شود. تعیین درجه محلولیت در هیدروکسید پتاسیم، آزمایش نسبتاً ساده ای می باشد. دیل و همکارانش در دانشگاه جورجیا یک رابطه ای بین رشد جوجه ها و درجه محلولیت پروتئین کنجاله سویا در محلول 2 دردص هیدروکسید پتاسیم مشاهده نمودند. حرارت سبب کاهش درجه محلولیت پروتئین می شود؛ بنابراین مقادیر پایین به معنی پختن زیاد و مقادی ربالا به معنی پخت نا کافی می باشد. مقادیر 85 درصد و بیشتر درجه محلولیت به معنی نپختن و مقادیر 70 درصد و کمتر به معنی زیاد پختن شدن کنجاله است. این اندازه گیری تحت تاثیر اندازه ذرات کنجاله و زمان واکنش قرار می گیرد بنابراین روش کار در هر آزمایشگاهی باید به صورت استاندارد تهیه شود. از آنجا که حرارت دان رنگ کجاله سویا را تغییر می دهد از این روش نیز می توان برای کنترل کیفی استفاده کرد. به طور ساده اندازه گیری رنگ به وسیله دستگاه رنگ سنج می تواند درجه پختن کنجاله را نشان دهد. درجات روشنی  قرمزی و زردی می توان با تغییر در درجه حرارت های پخت و زمان سنجید. مجدداً یادآوری می شود که اندازه ذرات کنجاله در دوره آزمایش بسیار مهم می باشد.

در بیان کیفیت کنجاله سویا، میزان بازدارنده تریپسین آن مهم تر از سایر مواد ضد تغذیه ای است. اغلب ادعا می شود که حدود 50 درصد کاهش وزن که با مصرف کنجاله سویای کم حرارت دیده مشاهده می شود مربوط به بازدارنده تریپسین فعال موجود در آن است.سایر مواد ضد تغذیه ای مهم عبارتند از : ایزفلاون ها، لکتین ها و الیگوساکارید ها. لکتین ها، گلیکوپروتئین های ضد تغذیه ای هستند که به بافت اپیتلیوم روده متصل شده و سبب اختلال در کار آن می شوند، زیرا سبب ضخیم شدن اپیتلیوم شده و در نتیجه جذب کاهش می یابد. واریته هایی از سویا وجود دارد که فاقد لکتین هستند، لذا با تعیین ارزش غذایی آنها می توان اطلاعاتی در مورد اهمیت و اثرات لکتین به دست آورد. استفاده از ارقام اخیر در جیره جوجه های گوشتی، نسبت به سویای معمولی حرارت ندیده،رشد بیشتری را در پی داشت. اما این افزایش رشد با مصرف سویای فاقد بازدارنده تریپسین بیشتر بود. لذا می توان نتیجه گرفت که در تعیین ارزش غذایی کنجاله سویا، میزان بازدارنده تریپسین آن مهم تر از لکتین می باشد.

در بیشتر مواقع کم حرارت دیدن کنجاله سویا مشکل ساز استف اما گاهی اوقات نیز زیاد حرارت دیدن مشکل آفرین است. در اثر حرارت زیاد، میزان در دسترس بودن لیزین کهش می یابد و پروتئین قابل حل در محلول پتاس آن کاهش می یابد. بر طبق مطاله دیل و همکاران به نظر می رسد که در صورت استفاده از کنجاله سویا که زیاد حرارت دیده است می توان با افزودن 5/0 کیلوگرم ال- لیزین هیدروکلرید به هر تن خوراک برای هر 10 درصد کاهش قابلیت انحلال پروتئین (کمتر از 70 درصد ) مشکل را برطرف نمود.

در چند سال اخیر توجهات زیادی به برخی از کربوهیدرات های کم هضم کنجاله سویا معطوف شده است. آلفاگالاکتوزید از گروه الیکوساکاریدها سبب کاهش انرژی قابل سوخت و ساز، کاهش هضم فیبر و سرعت بیشتر مواد گوارشی می شود. در ترشحات هضمی دستگاه گوارش پرندگان آنزیم آلفا 1-6 گالاکتواکسیداز وجود ندارد. علاوه بر کاهش هضم، به نظر می رسد که بین وجود این ماده در فضولات و زخم های بالشتک کف پا در بوقلمون های جوان و مرغ های مادر ارتباطی وجود دارد. کنجاله سویا معمولاً حاوی حدود 6 درصد ساکاروز، 1 درصد رافینوز و 5 درصد استاکیوز می باشد که هیچ کدام انها به خوبی در پرندگان قابل هضم نیستند. افزودن رافینوز و استاکیوز به پروتئین خالص سویا تا حصول سطح انها در کنجاله سویا سبب کاهش معنی داری در انرژی قابل سوخت و ساز ان می شود. این مشکلات باعث محدودیت مصرف کنجاله سویا، به ویژه در جیره های قبل از پیش دان بوقلمون می شود. راه حال این مشکل، مربوط به تغییر شرایط فرآیند سویا یا مصرف آنزیم های صنعتی می باشد. استفاده از حلال اتانول به جای هگزان سبب حذف الیگوساریدها می شود. انرژی قابل سوخت و ساز کنجاله های حاصل از واریته های با الیگوسارید پایین حدود 200 کیلو کالری در کیلوگرم بیشتر است. در حال حاضر آنزیم های گالاکتوسیداز برای کمک به هضم پروتئین های گیاهی در بازار موجود است که گمان می رود در هضم موادی چون رافینوز و استاکیوز موثر باشد.

مشکلات احتمالی

مهم ترین مواردی که باعث نگرانی است شرایط فرآوری و اندیس اوره آز یا قابلیت انحلال پروتئین این محصول است. کنجاله سویا مقدار قابل توجهی پتاسیم دارد. در مناطقی که به دلیل عدم امکان استفاده از پروتئین های حیوانی، به ناچار مقادیر زیادی کنجاله سویا مصرف می شود ممکن است مشکلاتی نظیر انتریت، بستر مرطوب و ضایعات بالشتک کف پا بروز می کند.

حرارت مناسب و رطوبت کافی ماشین جوجه کشی محیط مناسبی برای رشد میکروب ها است. اگر در طی جوجه کشی مراعات کامل بهداشت نشود عوامل بیماری زا به آسانی رشد می کند و زندگی جنین داخل تخم مرغ را به مخاطره می اندازد. بعضی از بیماری ها مسری و خطرناک مانند پولوروم و عفونت برونش ها بر اثر عدم توجه به بهداشت ماشین بین جوجه ها اشاعه می یابد و سبب مرگ ومیر و تلفات فراوان آنها می گردد.

عفونت و آلودگی دستگاه جوجه کشی علاوه بر اینکه سبب نقصان و کاهش جوجه در آوری و تلفات جنین می شود. ممکن است به وسیله  جوجه های تولید شده محیط مرغداری را نیز آلوده نماید و خسارت زیادی به مرغدار وارد آورد.

قبل از شروع هر سری جوجه کشی باید وسائل و اطاق جوجه کشی به خوبی ضد عفونی گردد. ظروف و وسائل قابل شست و شو را می توان قبلاً با آب گرم کاملاً شست و سپس با مواد ضد عفونی آغشته نمود. محلول های مختلفی برای ضد عفونی وسائل جوجه کشی در بازار وجود دارد که هر مرغدار بسته به سلیقه خود می تواند یکی از آنها را انتخاب نماید. علاوه بر وسائل محوطه داخلی ماشین نیز باید به خوبی ضد عفونی گردد.

بهترین روش ضد عفونی داخل ماشین استفاده از بخار فرمل است. پس از این که وسائل و لوازم جوجه کشی به دقت شستشو داده شد و با مواد ضد عفونی آغشته گردید آنها را در داخل ماشین قرار می دهند و محوطه داخلی ماشین را ضد عفونی می نمایند. برای این عمل از بخار فرمل استفاده می شود. برای تولید بخار فرمل از ترکیب پرمنگنات دو پطاس و فرمالین 40 درصد تجارتی استفاده می شود. امروزه به جای ترکیب فرمالین و پرمنگنات از آجرهای سوزاندنی آماده استفاده می‌شود.

میزانی که برای هر متر مکعب فضای داخلی ماشین به کار می رود بسته به توصیه دانشمندان در هر کشور فرق می کند، به عقیده دانشمندان اسرائیلی بهترین مقدار برای هر متر مکعب به قرار زیر می باشد:

24 گرم پرمنگنات دو پطاس+ 48 سانتی متر مکعب فرمالین برای هر متر مکعب

در آلمان و انگلستان 35 گرم پرمنگنات دو پطاس و 53 سانتی متر مکعب فرمالین برای ضد عفونی کردن هر متر مکعب به کار می رود.

در آمریکا کمتر از این میزان توصیه می شود. این میزان بسته به آلودگی در کشور های مختلف فرق م یکند.

در این معمولاً 20 گرم پرمنگنات و 40 سانتی متر مکعب فرمالین تجارتی 40 درصد برای هر متر مکعب توصیه می شود. اگر آلودگی زیاد است این مقدار را تا دو برابر نیز می توان افزایش داد.

طرز عمل بدین قرار است که ابتدا حجم داخلی ماشین را محاسبه می کنند و مقدار لازم پرمنگنات را در ظرفی فلزی می ریزند. گنجایش ظرف باید حداقل چند برابر  پرمنگنات باشد. سپس فرمالین را به طور خالص و یا رقیق شده با آب هم حجم خود به آهستگی روی پرمنگنات می ریزند. پس از لحظه ای ترکیب حاصله تولید حرارت کرده و گاز فرمل با فشار از آن متصاعد می شود.

در این صورت باید ظرف را به سرعت در داخل ماشین قرار داد و تمام درها و پنجره های ماشین را به مدت 12 تا 24 ساعت مسدود نمود.

اگر حرارت و رطوبت ماشین مناسب باشد گاز بهتر اثر می کند و شانس از بین رفتن عوامل بیماری زا بیشتر است. در حرارت 38 درجه گاز فرمل قادر است به خوبی عامل بیماری پولوروز را  از بین ببرد.

بعد از 12 تا 24 ساعت در ماشین جوجه کشی را باز کرده و بخار فرمل را که دارای بوی بسیار زننده ای است خارج می کنند، سپس ماشین را گرم و تنظیم نموده و تخم مرغ ها را در داخل ماشین می چینند. در برخی از تشکیلات جوجه کشی علاوه بر ماشین تخم مرغ ها را قبل از خواباندن مدتی در حدود 20 دقیقه با بخار فرمل با همان فرمولی که ذکر شد ضد عفونی می کنند و سپس در ماشین می چینند.

در ماشین های بزرگ که اغلب سری های مختلف را به فاصله چند روز در ماشین قرار می دهند عملاً ضد عفونی کردن ماشین در طی کار امکان پذیر نیست از این رو به جای ضد عفونی کردن ماشین جوجه کشی تخم مرغ ها در مراحل مختلف ضد عفونی می کنند. بدین ترتیب که در ساعت 7 و روز های 7 و 14 تخم مرغ ها را در داخل ماشین ضد عفونی می کنند.

بعد از قرار دادن ظرف محتوی پرمنگنات و فرمالین باید فوراً تمام دریچه ها را مسدود کرد و مدتی در حدود 20 دقیقه تخم مرغ ها را در معرض بخار فرمل قرار داد. در این هنگام ممکن است حرارت ماشین بالا رود. به محض اینکه جیوه حرارت سنج شروع به بالا رفتن نمود دریچه ها را باز می کنند. چون بوی بخار فرمل ممکن است سبب ناراحتب شود برای زائل شدن در آن می توان از مایع آمونیاک (نصف مقداری که برای فرمالین به کار می رود) استفاده نمود، بخار آمونیاک بوی نامطبوع و شدید فرمالین را در دستگاه جوجه کشی از بین می برد.

در بعضی از کشورها مانند اسرائیل در قسمت هچر نیز از بخار فرمل استفاده می شود. مقدار فرمل و پرمنگنات نصف مقداری است که برای انکوباتور به کار می رود. این عمل هنگامی صورت می گیرد که جوجه ها هنوز مرطوب اند. بعد از هر بخور 8-10 دقیقه دریچه ها را می بندند. اگر پنجره ها مدت بیشتری بسته باشد ممکن است جوجه ها دچار خفگی شوند.

اگر غلظت گاز زیاد باشد ممکن است سبب ورم ملتحمه چشم در جوجه ها گردد. از این رو مقدار گاز و مدت باید کاملاً حساب شده باشد.

بخور دادن جوجه ها در هچر احتیاج به دقت فراوان دارد از این رو در بیشتر کشور ها مورد عمل قرار نمی گیرد و به بخور دادن تخم مرغ ها در داخل انکوباتور اکتفا می نمایند. امروزه بیشتر در هچر از قرار دادن مایع فرمالین در داخل ماشین و تبخیر آمن استفاده می شود.

جو غله ای با انرژی و پروتئین متوسط می باشد که خصوصیات آن بیشتر بین یولاف (جو دو سر) و گندم قرار دارد. قابلیت هضم جو در پرندگان جوان کمتر می باشد که احتمالاً به علت وجود بتاگلوکان ها است. بنابراین این ویژگی تحت تاثیر واریته و شرایط رویش قرار می گیرد. مقدار پروتئین جو به طور معمول 11 تا 12 درصد است که در بعضی مواقع میزان ان به 14 تا 16 درصد هم می رسد. در اغلب مواقع، میزان اسید آمینه های این نوع جوهای حاوی مقدار زیاد پروتئین کمتر دیده تغییر می کند. انرژی قابل سوخت و ساز جو به شدت به وزن یک بوشل آن بستگی دارد و به شدت با میزان فیبر آن رابطه معکوس دارد.

جوها حاوی مقادیر متوسطی از بازدارنده تریپسین هستند که نحوه عمل آن به ترتیب قرار گرفتنآرژنین بستگی دارد در هر حال عمده ترین مشکل جو بتا- گلوکان های موجود در آن است. بیشتر ارقام جو دارای 4 تا 7 درصد بتاگلوکان هستند هر چند که رویش آن در آب و هوای خشک، با بلوغ سریع برداشت زودتر می تواند میزان آن را به 12 تا 15 درصد افزایش دهد. همان طور که پیش از این برای گندم نیز توضیح داده شد، اصلی ترین مشکل عدم قابلیت هضم ساختمان این بتاگلوکان ها توسط پرندگان است که نتیجه آن افزایش ویسکوزیته مواد هضمی می باشد. این امر سبب کاهش سرعت مخلوط شدن انزیم های هضم کننده می شود و بنابراین به طور معکوس در انتقال مواد مغذی به سطح جذب اثر می گذارد. سرعت نفوذ مواد مغذی به پرزهای روده تحت تاثیر غلظت آنها در لایه های پوششی سطح جذب قرار می گیرد و سبب افزایش ویسکوزیته مواد هضمی می شود. سرعت حرکت مواد هضمی به طور غیر مستقیم بر غلظت لایه پوششی سطح جذب تاثیر دارد که این امر نیز به سرعت جذب تمام مواد مغذی اثر خواهد داشت. بیشترین اثرات معکوس گلوکان ها بر چربی ها مواد محلول در آنها می باشد. به نظر می رسد که اضافه کردن آنزیم های صنعتی بتاگلوکاناز به جیره های حاوی بیش از 15 تا 20 درصد جو سبب برطرف کردن مشکلات مربوط به آن می شود. رطوبت ظاهری بستر علامت ظاهری مصرف جو می باشد. متاسفانه آنزیم های صنعتی و واحد موثر آنها نیز به صورت استاندارد تشریح نشده اند، و این موضوع مقایسه آنزیم های صنعتی را براساس غلظت آنها مشکل می سازد. مطالعات اولیه نشان داده است که هر نوع آنزیم صنعتی باید حداقل 120 واحد بتاگلوکاناز در هر کیلوگرم جیره را فراهم نماید.

به نظر می رسد که اثر آنزیم های صنعتی با افزایش سن پرندگان کمتر می شود. مطالعات مولفین بهبود اندک ارزش انرژی زایی جوی حاوی بتاگلوکان بالا را به هنگام استقاده از آنزیم های صنعتی نشان داده است حتی بعضی از آنزیم های صنعتی انرژی جوی حاوی بتاگلوکان پایین را کاهش داده اند. به علاوه آنزیم های بتاگلوکاناز سبب توازن ازتی منفی شدید در پرندگان تغذیه شده با جیره حاوی جو با بتاگلوکان پایین در سه روز اول آزمایش های توازنی شده است در صورتی که اثر مثبت بتاگلوکاناز برای پرندگان جوان به طور کامل به اثباترسیده است و بسیاری از متخصصین تغذیه ارزش غذایی جو را به همراه بتاگلوکاناز با گندم برابر می دانند. ارزش غذایی جو را می توان برای ارزیابی اقتصادی استفاده از آنزیم ها مورد توجه قرار داد. در حالی که بتاگلوکان ها عمده ترین مسئله در پرندگان به شمار می روند. به نظر می رسد که استفاده مفیدی برای حضور انها در جیره وجود دارد. تغذیه بتاگلوکان ها سبب کاهش کلسترول خون پرندگان می شود و این اثر مثبت با استفاده از بتا گلوکاناز های صنعتی از بین می رود. نحوه عمل بتاگلوکان احتمالاً جلوگیری از عمل اسید های صفراوی بر چربی های موجود در مواد هضمی می باشد.

از جو همان طور که برای گندم توضیح داده شد جهت مطالعات خوراک دهی انتخابی می توان استفاده کرد هر چند که به دلیل ساختمان فیزیکی و با داشتن نوک بسیار تیز پرندگان اغلب از خوردن دانه کامل جو امتناع می کنند. حداقل به نظر می رسد که بوقلمون ها بعد از سن 50 روزگی دانه کامل جو را در تغذیه انتخابی مصرف می کنند.

مشکلات احتمالی:

انرژی جو در حد متوسط است بنابراین میزان استفاده از آن در جیره طیور محدود می باشد. به علاوه بتاگلوکان جو نیز به دلیل کاهش عملکرد و مرطوب کردن مدفوع و بستر می تواند مشکل ساز باشد. با استفاده از آنزیم های صنعتی بخش اعظم این مشکلات حل می شود.