پوشش بدن اردک ها در روزهای بدو تولد از کرک بوده که عایق حرارتی خوبی برایش فراهم می کند . زمانی که این کرک ها با روغن ناشی از پرها پوشیده شود نسبت به آب مقاوم می شود بنابراین پرنده قادر است بلافاصله بعد از خروج از تخم شنا کند . طبق این تعریف می توان شرایطی را مهیا نمود تا جوجه اردک های پرورشی بلافاصله پس از خروج از دستگاه جوجه کشی وارد محیطی شوند که دسترسی به آب برایشان مقدور باشد. کرک ها تا 100 روزگی به سرعت رشد کرده و در اقلیم های معتدل بدون وجود مادر ، عایق خوبی را برای زنده ماندن اردک های جوان ایجاد می کنند .

از 14 روزگی ساختار پوشش بدن اردک ها تغییر کرده و رشته ای می شوند و تا 30 روزگی رشد کرک های تازه کامل شده و به صورت دسته ای عایق حرارتی خوبی را برای پرندگان در حال رشد جهت حفظ دمای بدن در شرایط محیطی سرد ایجاد می کنند .

رشد پرهای ناحیه سینه از 14 روزگی شروع شده و تا 35 روزگی کامل می شود . رشد پرهای قسمت پشت بلافاصله بعد از 30 روزگی شروع و پوشش پری پشت و پهلو در 60 – 50 روزگی کامل می گردد . پرهای اولیه و ثانویه پروازی از 24 روزگی قابل اندازه گیری هستند و تا سن بلوغ در سن 56 روزگی به سرعت رشد می کنند . این سن مصادف با سن پردرآوری اردک کله سبز وحشی جوان است .

در 54 روزگی پرهای تازه درآمده سینه جایگزین پرهای قبلی می شوند . این پر ریزی ، گاها به عنوان پر ثانویه تلقی می شود که از قسمت فوقانی گردن شروع شده و فولیکول های پر در حال تکامل سریع ظاهر شده و اغلب این حالت را به نام پرهای سوزنی توصیف می کنند . کندن این پرها در هنگام پرکنی دشوار است و ظاهر پرندگان کشتار شده را تحت تاثیر قرار می دهد بنابراین تا پرریزی کامل در سن 70 روزگی ، زمان مناسبی بری ارائه پرنده به بازار نیست.

پرهای اردک به خصوص کرک ها جزو محصولات جانبی ارزشمندی هستند که جهت عایق بندی لباس ها و لحاف و پر کردن متکا در صنعت مبلمان گران قیمت استفاده می شود . پرها و کرک های بازیابی شده بعد از پرکنی ، شسته و خشک شده و توسط تجهیزات مخصوص از هم جدا می شوند . وزن پرها و کرک های شسته و خشک شده حدود 5/3 درصد وزن بدن اردک است .

نحوه و محیط پرورش اردک نیز می تواند رشد و کیفیت پرها و کرک ها را تحت تاثیر قرار دهند زیرا رشته کرک ها ( فلامینت ها : رشته های ظریفی که رشد کرده و دسته های کرکی را می سازند ) خیس و کثیف شده و به هم می چسبند و این مساله کیفیت را که توسط واژه هایی از قبیل قدرت پرکنی ، اندازه دسته های کرک و ارزش اقتصادی اندازه گیری می شوند را به طور قابل توجهی کاهش می دهد . فراهم ساختن گرمای کافی در طول دوره پرورش و جوجه کشی اردک جهت ایجاد محیط راحت و به دور از ادحام و تجمع جوجه ها و بستر تمیز و هوای تازه از اهمیت ویژه ای برخوردار است . اختصاص 2/00 مترمربع فضا به ازای هر قطعه پرنده برای رشد و تکامل پرها و کرک ها ضروری است که مانع از کثیف شدن پرندگان به دلیل تجمع ، هنگام استراحت و انتقال به کشتارگاه می شود .

برای جوجه کشی از تخم کبک ، حدود 24 روز زمان لازم است . تخم های بزرگ تر و تخم هایی که مدت بیشتری در انبار نگه داری شده باشند ، کمی بیشتر زمان لازم دارند . اگر دمای دستگاه جوجه کشی کم تر از حد لازم باشد و تخم های جوجه کشی از کبک های مولد پیر به دست آمده  باشند ، جوجه کبک ها دیرتر به دنیا می آیند . در بعضی از استان ها و از جمله استان کردستان جوجه کشی کبک در خانواده های روستایی انجام می شود . آن ها  تخم کبک را از طبیعت جمع آوری کرده و جهت جوجه کشی معمولا از یک مرغ کرچ ، بوقلمون و غیره استفاده می کنند . در جوجه کشی مصنوعی ، گرمای لازم توسط منابع گرمازا تولید می شود . تحت شرایطی ، جوجه کشی طبیعی با استفاده از مرغ کرچ مورد توجه و ضامن سلامت جوجه هاست ولی عملا دلایل قابل توجهی نیز آن را رد می کنند :

1 – یک روش گران و پرکار بوده و تنها در بعضی از مواقع سال قابل بهره برداری است ( زمانی که مرغ کرچ در اختیار باشد ) .

2 – تعداد تخم کبکی که مرغ کرچ می تواند در اختیار داشته باشد ، محدود است .

3 – در جریان به دنیا آمدن جوجه ها در روزهای اول ، بیماری ها یا انگل هایی می توانند از طریق مرغ مادر به جوجه کبک ها منتقل شوند .

4 – لانه و محیط اطراف همیشه مناسب نیستند .

در بازار ، ماشین های جوجه کشی بسیاری با ظرفیت های مختلف وجود دارد . دستگاه هایی نیز ساخته می شود که با تولید ده ها هزار در هر دوره قسمتی از نیاز صنعت ماکیان را رفع می نمایند . شرایط محیطی برای جوجه کشی که به نوبه ی خود دارای اهمیت خاصی نیز می باشند عبارتند از : دما ، رطوبت و تهویه . درجه ی حرارت در سه هفته ی اول ، دوم و سوم حدود 5/37 درجه ی سانتیگراد خواهد بود . در چهار روز آخر اندکی کمتر (37 درجه ) خواهد شد . حرارت صحیح ، یکی از خصوصیات ماشین جوجه کشی است . چگونگی گرم شدن دستکاه به روش های مختلف صورت می پذیرد . در بعضی از انواع آن ها تزریق هوای گرم به داخل دستگاه و در بعضی دیگر وجود المنت های الکتریکی گرمازا منابع تولید حرارت به شمار می روند . در خلال 24 روز دوران جوجه کشی ، تضمین تهویه با هوای حاوی اکسیژن کافی ، ضروری است . در حقیقت جنین در داخل تخم از طریق سوراخ های پوسته تنفس کرده ، اکسیژن مصرف نموده و انیدریدکربنیک ( Co2 ) دفع می نماید . درصد رطوبت نسبی در دوران جوجه کشی باید حدود 55% و بین 20 تا 24 روزگی حدود 75 درصد باشد . تا 7 روز پس از قرار گرفتن تخم کبک ها در دستگاه جوجه کشی ، تخم ها بایستی مورد معاینه قرار گیرند . بدین منظور تخم ها در مقابل نور قرار گرفته و وجود جنین در آن ها تایید می شود . به این روش در مدیریت پرورش ماکیان « کاندلینگ » می گویند . تخم ها در دستگاه جوجه کشی به حالت مایل قرار گرفته و قطب پهن آن به سمت بالا قرار می گیرند و حداقل 3 بار در روز ( به غیر سه روز آخر ) جهت جلوگیری از چسبیدن جنین به پوسته چرخانیده می شوند . برای جلوگیری از بیماری های عفونی جوجه ی یک روزه که منشاء آن آلودگی تخم می باشد ، در روز اول جوجه کشی از گاز آلدئید فرمیک ( فرمالدئید ) در دستگاه جوجه کشی استفاده می شود .

چنان چه تنها از یک مرغ عشق نگهداری می نمایید ، جهت آموزش حرف زدن پرنده نیاز به صرف وقت و زمان کمتری دارید . زیرا ، پرندگانی که با جفت خود و یا به صورت گروهی نگهداری می شوند ، علاقه چندانی به یادگیری کلمات آموزش داده شده نشان نمی دهند . فارغ از جنسیت مرغ عشق در صورتی که قصد دارید از مرغ عشق خود یک پرنده سخنگو بسازید ، سعی کنید تا حد امکان در قفس پرنده ، از آینه و انواع اسباب  بازی ها کمتر بهره گیرید . زیرا ، مرغ عشق با مشاهده تصویر خود در آینه ، تصویر مزبور را هم قفسی خویش فرض می نماید . این پدیده ، سبب درگیری ذهنی پرنده می شود . از سوی دیگر ، اسباب بازی های رنگارنگ موجب سرگرمی مرغ عشق و کاهش قدرت فراگیری وی می گردند . سعی کنید جهت آموزش سخنوری ، از جوجه های کم سن و سال استفاده نمایید . طوطی سانان در این سنین ، علاقه و استعداد فراوانی جهت یادگیری کلمات مختلف از خویش بروز می دهند .

جهت شروع آموزش ، از یک عبارت ساده و کوتاه ( همانند نام پرنده ) ، استفاده کنید . عبارت مزبور را به آرامی ادا نمایید تا مرغ عشق آن را فرا گیرد . برخی از صاحبان پرندگان زینتی ، به مرغ عشق خود می آموزند تا یک سری جملات را به شکل سریع و ناواضح ادا نمایند . خوانندگان محترم سعی نمایند تا از شیوه اخیر اجتناب نموده و به آموزش اصولی اقدام فرمایند . همواره عباراتی را که قصد دارید آموزش دهید ، به آرامی و با تاکید زیاد بیان نمایید . پرندگان ، کلماتی را که با تاکید خاصی بیان می شوند ، سریع تر از سایر عبارات می آموزند . تلاش نمایید هنگام آموزش یک عبارت به مرغ عشق ، حس خاصی را در وی برانگیخته کنید . برای نمونه صبح هنگام با برداشتن پوشش قفس ، از عباراتی چون « صبح بخیر » یا « سلام » بهره گیرید . هنگام ترک مکان قرارگیری مرغ عشق نیز ، از عبارت « خداحافظ » استفاده کنید . همواره در موقع قرار دادن ظرف آب یا غذا در قفس پرنده ، از عباراتی چون « غذا می خوری ؟ » یا « آب می نوشی ؟ » بهره جویید . چنان چه همراه با برانگیختن یک حس خاص در پرنده ، از عبارات ویژه نیز استفاده کنید ، آموزش اصولی تر و کاربردی تری خواهید داشت .

هر اندازه که مرغ عشق یک عبارت را بیشتر بشنود ، اطمینان داشته باشید که آن را سریع تر تکرار خواهد نمود . دائما عبارات خاصی را که جهت آموزش استفاده می نمایید ، تغییر ندهید . برای نمونه ، چنان چه یک روز هنگام صبح به پرنده بگویید « صبح بخیر » ، اما روز دیگر از واژه سلام بهره گیرید ، مطمئن باشید پرنده هیچ یک از دو واژه مزبور را نخواهد آموخت . دوره های آموزشی در طول روز بایستی کوتاه بوده و بین 10 تا 15 دقیقه تنظیم گردند . همواره ، در محیطی آرام به آموزش مرغ عشق اهتمام ورزید . در صورت شلوغی منزل یا روشن بودن رادیو و تلویزیون ، ممکن است حواس مرغ عشق پرت شده و فرایند آموزش به درستی محقق نگردد . البته هنگام آموزش حرف زدن به مرغ عشق ، نبایستی پرنده را منزوی کرده و از دسترس سایر اعضای خانواده دور کنید . در صورت جدا نمودن پرنده از دیگر اعضای خانواده ، احساس آرامش را از وی گرفته و بدین ترتیب ، فرآیند آموزش را نیز دچار اختلال خواهید نمود . همواره ، با صبر و آرامش با پرنده خویش رفتار نمایید . چنان چه تصور نمودید ، پرنده از آموزش خسته شده و یا خود احساس بی حوصلگی می نمایید ، بلافاصله دوره آموزشی را متوقف کنید . بدانید که مرغ عشق ، بی حوصلگی شما را درک کرده و خود نیز بدان شیوه رفتار خواهد نمود . لذا تا آن جا که می توانید ، در موقع آموزش و تربیت مرغان عشق لبخند زده و خویش را خوشحال و رضایتمند نشان دهید . اگرچه هیچ گونه تضمینی مبنی بر حرف زدن مرغ عشق وجود ندارد ، اما گاه برخی از این طوطی سانان ، رکوردهای خارق العاده ای در این زمینه از خویش برجای گذاشته اند . برای نمونه ، یک مرغ عشق در کالیفرنیای شمالی آمریکا ، بیشترین دایره واژگان انسانی را در میان تمامی جانداران حائز می باشد . این پرنده به طور تقریبی ، قادر به ادا نمودن 1728 کلمه است . یک مرغ عشق دیگر نیز که در فاصله سال های 1954 تا 1962 میلادی در انگلستان زندگی می کرد ، در دوره خویش حائز چنین رکوردی بود . هنگام مرگ ، پرنده مزبور قادر به ادا کردن 531 کلمه و 383 جمله ترکیبی بود . با ذکر موارد اخیر قصد داشتیم تا بیشتر با قابلیت سخنگویی مرغان عشق آشنا گردید .

پس از آن که مرغ عشق توانست کلمات ساده را بیان نماید ، به آموزش عبارات پیچیده تر اقدام نمایید . در مواقعی که به مکالمه با مرغ عشق نمی پردازید ، به اصوات و سخنان وی گوش فرا دهید . طوطی سانان گاهی اوقات پیش از خواب شبانه ، به تکرار کلمات آموخته شده  برای خویش می پردازند . به سبب آهستگی صدای مرغ عشق ، بایستی با دقت کامل به حرکات و  اصوات تولیدی توجه نمایید . همچنین می توانید جهت آموزش سخنوری به پرندگان مقلد ، از ضبط صدای خویش و تکرار مداوم آن برای پرنده ، بهره گیرید . در هر صورت ، چنان چه نمی توانید به صورت دائمی به آموزش مرغ عشق اقدام فرمایید ، مناسب است با ضبط صدای خویش ( همراه با ادای کلمات به صورت آرام و با تاکید ) و پخش آن در طول روز ، پرنده را یاری نمایید . البته از سویی ، تکرار مداوم صدای شما در طول روز ، موجب خستگی و کسالت پرنده می شود . لذا ، در فواصل معین بایستی صدا قطع شده و به پرنده اجازه تکرار کلمات را داد . در پایان ، در صورتی که آموزش صبورانه و طولانی مدت شما قادر به برانگیختن قابلیت حرف زدن مرغ عشق نگردید ، بایستی دوره آموزشی را متوقف نموده و از خسته نمودن خود و پرنده اجتناب ورزید . گاه به سبب سن بالا ، غیر اجتماعی بودن و یا عدم علاقه مرغان عشق ، آموزش ایشان بی فایده خواهد بود . لذا ، در صورت ان که جهت آموزش سخنوری به پرنده خویش ، وقت فراوانی صرف نموده اید ، اما نتیجه ای نگرفته اید ، پشیمان نگردید . زیرا بدین طریق ، سبب نزدیکی بیشتر مرغ عشق با خود شده و بر اهلیت وی افزوده اید .

در خصوص روش های تعیین جنسیت فنچ ها و تشخیص پرنده های نر و ماده ، گونه های مختلف فنچ به سه گروه مختلف تقسیم بندی می شوند :

1 . گونه های دارای دو شکل جنسی متمایز : در این گونه ها امکان تشخیص جنس نر و ماده با مشاهده چشمی آن ها وجود دارد . جنس نر  این گونه ها به طور معمول از جنس ماده پر جنب و جوش تر و خوش آب و رنگ تر است .

2 . گونه های دارای دو شکل جنسی متمایز در فصل تولید مثل : در این گونه ها فقط در فصل تولید مثل و هنگام پرورش فنچ امکان شناخت دو شکل جنسیتی متمایز وجود دارد . مثلا در سهره توت فرنگی ( Red Avadavat ) و بافنده نارنجی ( Orang Weaverr ) فقط در فصل تولید مثل ، شکل ظاهری پرنده نر و ماده تفاوت می کند و از این رو تشخیص جنسیت در پرنده های غیر مولد که هنوز تولید مثل را شروع نکرده اند ، غیر ممکن است .

3 . گونه های فاقد دو شکل جنسیتی متمایز : در بسیاری از گونه های فنچ از جمله فنچ اجتماعی ، فنچ جغدی و فنچ ادویه ، شکل ظاهری پرنده  نر و ماده حتی در طول فصل تولید مثل نیز مشابه بوده و فاقد هر گونه تفاوت مورفولوژیکی است . در این فنچ ها امکان تشخیص پرنده های نر و ماده با مشاهده چشمی آن ها وجود ندارد .

روش های تشخیص جنسیت فنچ های فاقد دو شکل جنسی متمایز

برای تشخیص جنسیت فنچ های فاقد دو شکل جنسی متمایز از جمله فنچ جامعه و فنچ جغدی ، نکاتی مانند تفاوت در آواز خواندن ، معاشقه و رفتار آشیانه سازی ممکن است به عنوان سرنخی برای تعیین جنسیت فنچ ها مورد استفاده قرار گیرد . پرنده های نر معمولا سر و گردن خود را به تناوب و به شکلی خاص که رفتار جسورانه و حالت تهاجمی آن ها را نشان می دهد ، بالا می گیرند در حالی که این رفتار در پرنده های ماده مشاهده نمی شود .

در اغلب گونه های فنچ ، هر دو پرنده نر و ماده جیر جیرهای ساده دارند اما فقط پرنده نر آواز طولانی و ماهرانه می خواند . آواز خواندن ماده ها کوتاه تر بوده و اغلب صدایی نرم تر از پرنده نر دارد . ولی آواز پرنده نر طولانی تر ، استادانه تر و اغلب همراه رقص است . پرنده های ماده در گونه های منقار مومی گوش بنفش ( violet – eared waxbill ) ، گرنادیر ارغوانی ( purple grenadier ) و فنچ ملبا ( melba finch ) نیز مانند پرنده نر آواز می خوانند و از این رو در این سه گونه فنچ ، از آواز پرنده نمی توان به جنسیت آن پی برد . اما در سایر گونه های فنچ از این شیوه می توان برای تعیین جنسیت فنچ ها بهره برد . آواز فنچ های گورخری از تکرار و ترکیب صداهایی شبیه بییپ یا مییپ تشکیل شده است . صدای پرنده های ماده از تعداد کمی آواهای در هم تشکیل می شود . پرنده های نر معمولا زودتر از ماده ها توان آواز خواندن را کسب می کنند ، از یک صدای منظم بلند استفاده می کنند و ریتم آواز خوانی آن ها نیز پیچیده تر است .

برای تشخیص جنسیت فنچ های فاقد تفاوت ظاهری ، پیشنهاد  می شود که گروهی از این فنچ ها در یک قفس مناسب رها سازی شده و به طور دقیق و با صبر و حوصله ، مورد مشاهده قرار گیرند و هر پرنده ای که رفتارهای نرینه مانند آواز طولانی همراه رقص ، معاشقه و ... را بروز داد ، گرفته شده و حلقه پا برایش نصب شود تا شناسایی آن برای همیشه و به آسانی امکان پذیر گردد . متذکر می گردد که گاها بعضی از نرها به نرهای دیگر ابراز عشق کرده و آن را دنبال می کنند . از این رو پرنده ای که توسط پرنده نر دنبال می شود ممکن است الزاما یک پرنده ماده نباشد و نباید با تشخیص آن به عنوان پرنده ماده دچار اشتباه شد . نکته قطعی دیگر این است که پرنده ای که تخم بگذارد حتما ماده است . توجه شود که به طور معمول پرنده ماده بدون وجود پرنده نر تخم گذاری نمی کند . اما در صورت نگه داری یک عدد فنچ ماده یا یک جفت فنچ ماده به ندرت ممکن است بدون حضور و تحریک پرنده نر تخم گذاری صورت پذیرد که چنین تخمی قطعا نابارور است .

به طور کلی بسته به هدف از پرورش فنچ و مکان نگه داری آن ها ، پرورش فنچ ها به دو روش اصلی زیر صورت می پذیرد :

1 . پرورش فنچ به عنوان پرنده خانگی : در این روش یک جفت پرنده در یک قفس و یا حداکثر چند جفت پرنده در یک پرنده خانه در حیاط ، پاسیو یا گلخانه منزل نگه داری و پرورش می یابند .

2 . پرورش و تکثیر اقتصادی فنچ به عنوان یک شغل سودآور : در این روش به منظور تکثیر انبوه ، تعداد زیادی فنچ در قالب گله های مجزا به عنوان پرنده مولد در تعدادی پرنده خانه که در یک سالن مناسب تعبیه شده اند ، نگه داری می شوند .

که البته در هر دو روش با توجه به سایز تخم پرنده استفاده از دستگاه جوجه کشی امکان پذیر نیست.

صرف نظر از هدف و شیوه نگه داری و پرورش فنچ ، قفس یا پرنده خانه محل زندگی و زیست گاه پرنده بوده و تمام مراحل زندگی پرنده در داخل آن سپری می شود . از این رو پرورش دهنده فنچ باید با درک نیازها و اصول نگه داری صحیح این پرندگان ، قفس یا پرنده خانه مناسب را طراحی و اجرا نموده و بهترین و مناسب ترین شرایط محیطی را برای زندگی شان فراهم نماید . بر خلاف طراحی قفس بلدرچین که می توان  در ساخت آن از توری های مشبک با ابعاد بزرگ تر استفاده کرد در ساخت قفس فنج باید توری مناسب تهیه شود به طوری که پرنده یا جوجه های آن نتوانند از قفس خارج شوند.

برای احساس راحتی فنچ ها در قفس یا پرنده خانه می بایست شرایط محیط داخل آن ها طوری طراحی و ساخته شود که راحتی و آرامش پرنده تامین شود . فنچ هل برخلاف طوطی سانان نمی توانند بر روی دیواره های قفس بخزند و بازی کنند . از این رو پرواز ، تنها وسیله ورزش موثر آن ها است . بنابراین طول قفس نگه داری فنچ ها بایستی حتی الامکان زیاد باشد تا امکان پرواز مناسب را برای آن ها فراهم کند .

شکل و ابعاد قفس یا پرنده خانه باید به گونه ای باشد که تمام جاهای آن در دسترس و قابل نظافت باشد . درهای قفس باید به اندازه کافی بزرگ باشد که امکان وارد کردن دست و گرفتن پرنده ها فراهم باشد و در حدی بزرگ نباشد که باعث فرار پرنده از قفس شود . در یک قفس به هیچ وجه نباید کم تر از یک جفت پرنده نگه داری شود و نگه داری تعداد بیشتر با رعایت تراکم مناسب پرنده در واحد سطح ، امکان پذیر است و بستگی به میزان بزرگی قفس دارد . در هر صورت بهتر است در یک قفس بیش از سه جفت فنچ نگه داری نشود و برای نگه داری تعداد بیشتر ( تا حداکثر 40 جفت ) باید از پرنده خانه هایی با ابعاد مناسب ( حدودا 8 متر مربع مساحت و با ارتفاع 2 متر ) استفاده شود . در هنگام آماده سازی قفس یا پرنده خانه برای فنچ ها سعی شود بزرگ ترین قفس ممکن تهیه و در صورت امکان پرنده خانه مناسب ساخته شود .

در ساخت قفس یا پرنده خانه رعایت موارد ذیل الزامی است :

1 . اجتناب از طراحی های تزئیناتی پیچیده و ایجاد فضاهایی که نظافت آن ها سخت است .

2 . اجتناب از ساخت ساختارهای استوانه ای کوتاه یا بلند در قفس های کوچک

3 . ممانعت از وجود شکاف هایی که ممکن است انگشتان پای پرنده در آن گیر کند .

4 . عدم تعبیه وسایلی از جنس فلزات سمی مثل برنز یا مس

5 . عدم تعبیه وسایلی که رنگ آن ها در حال جدا شدن است .

6 . عدم استفاده از چوب های سمی ( چوب برخی گیاهان برای فنچ ها سمی است ) به عنوان چوب نشیمن